Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

wystąpienie do Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie wykonywania dodatkowych zajęć przez rektora.

W związku z wątpliwościami interpretacyjnymi dotyczącymi – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, Rzecznik zwrócił uwagę Ministra na następujące kwestie. W wyroku z 4 lutego 2025 r., Naczelny Sąd Administracyjny przyjął, że celem wskazanego wyżej przepisu, zgodnie z którym wykonywanie dodatkowego zajęcia zarobkowego przez rektora uczelni publicznej wymaga uzyskania zgody rady uczelni, zaś zgoda jest wydawana na okres kadencji, było ograniczenie zarobkowej aktywności rektorów szkół wyższych, ale takiej aktywności, która nie wynika z ustawowych obowiązków rektora jako nauczyciela akademickiego. W konsekwencji rektor, realizując zajęcia mieszczące się w ramach jego obowiązków jako nauczyciela akademickiego, nie jest zobligowany do uzyskiwania zgody rady uczelni. Sąd przyjął także, że zgoda na wykonywanie przez rektora dodatkowego zajęcia zarobkowego, aby mogła spełniać swój cel, powinna mieć charakter uprzedni i wywoływać skutek prawny począwszy od chwili jej wyrażenia. W ocenie Rzecznika przyjęta przez Sąd interpretacja, przy obecnym brzmieniu art. 125 ust. 4 PSWN, może rodzić dalsze praktyczne trudności. Przyjęcie istnienia obowiązku uzyskania zgody przed podjęciem dodatkowego zajęcia zarobkowego prowadzi do konieczności uznania, że już w pierwszym dniu kadencji rektor nieposiadający zgody rady uczelni na kontynuowanie zajęć podjętych przed wyborem na rektora naraża się na wygaszenie jego mandatu. Jednocześnie poważne wątpliwości może budzić dopuszczalność zwrócenia się do rady uczelni o wyrażenie zgody przez osobę niebędącą jeszcze rektorem. Rada uczelni nie jest zaś związana żadnym terminem na wyrażenie zgody, zatem w razie zwlekania z podjęciem uchwały negatywne skutki takiego opóźnienia ponosiłby wyłącznie rektor Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o jego stanowisko i poinformowanie o działaniach podjętych w tej sprawie.