wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości – w sprawie kontaktów członków rodziny z dorosłą osobą ubezwłasnowolnioną z dnia 2025-05-21.
wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości – w sprawie kontaktów członków rodziny z dorosłą osobą ubezwłasnowolnioną.
W 2025 r. Rzecznik ponownie poruszył problem dotyczący możliwości realizacji przez osoby bliskie kontaktów z dorosłą osobą ubezwłasnowolnioną całkowicie, w sytuacji, gdy opiekun takiej osoby utrudnia bądź uniemożliwia kontakty.
Zdaniem Rzecznika, jak również sądów powszechnych i Sądu Najwyższego, w obowiązujących przepisach brak jest środków prawnych, za pomocą których osoby bliskie mogą uzyskać sądowe określenie kontaktów z ubezwłasnowolnionym całkowicie, w sytuacji, gdy opiekun prawny utrudnia bądź uniemożliwia takie kontakty.
Pismem z 12 marca 2024 r. Ministerstwo Sprawiedliwości zapewniło, że zagadnienie kontaktów z osobą ubezwłasnowolnioną pozostaje w szczególnym zainteresowaniu resortu. Jednocześnie wskazano, że dalsze prace zależne są od prac nad wprowadzeniem modelu wspieranego podejmowania decyzji, który zastąpi instytucję ubezwłasnowolnienia. Ministerstwo wyraziło nadzieję, że nastąpi to do końca 2025 r.
Mając jednak na uwadze fakt, że nadal trwa proces opiniowania projektu ustawy o instrumentach wspieranego podejmowania decyzji w ramach prac rządu i napłynęło bardzo dużo uwag krytycznych, można zakładać, że prawdopodobnie ustawa ta nie zostanie uchwalona przez Parlament w zakładanym terminie. Ponadto ma ona wejść w życie po roku od jej ogłoszenia, co dodatkowo wydłuży czas, w którym sygnalizowany przez Rzecznika problem realizowania kontaktów osoby ubezwłasnowolnionej całkowicie z bliskimi nie jest prawnie uregulowany.
Tymczasem do RPO w dalszym ciągu napływają skargi dotyczące sytuacji, w której opiekun prawny osoby ubezwłasnowolnionej utrudnia bądź uniemożliwia kontakt tej osoby z członkami rodziny i innymi bliskimi osobami. Skarżący wskazują na brak jakichkolwiek środków prawnych umożliwiających rozstrzygniecie tego typu konfliktu przez sąd.
Niewątpliwie brak możliwości realizowania kontaktów z członkami rodzin stanowi naruszenie art. 47 Konstytucji RP, gwarantującego prawo do ochrony prawnej życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz do decydowania o swoim życiu osobistym.
Dlatego ZRPO Stanisław Trociuk prosi Ministra o ponowne rozważenie potrzeby wcześniejszego niż uchwalenie projektowanej ustawy o instrumentach wspieranego podejmowania decyzji uregulowania omawianej kwestii, poprzez wprowadzenie stosownych zmian w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym.