wystąpienie do Ministra Obrony Narodowej w sprawie zaliczenia stażu służby zasadniczej do emerytury wojskowej z dnia 2025-06-24.
wystąpienie do Ministra Obrony Narodowej w sprawie zaliczenia stażu służby zasadniczej do emerytury wojskowej.
Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpływają wnioski żołnierzy zawodowych, którzy zostali pozbawieni prawa do emerytury wojskowej na skutek nieuznania okresu służby w Służbie Celnej za okres równorzędny ze służbą wojskową. Problem ten dotyczy żołnierzy powołanych do zawodowej służby wojskowej po dniu 31 grudnia 2012 r., którym – zgodnie z art. 18a ust. 2 pkt 2 Ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin – nie dolicza się okresów pełnienia służby w Służbie Celnej do wysługi emerytalnej na zasadach dotychczasowych.
Przywołana regulacja wyłącza funkcjonariuszy celnych z katalogu służb, których członkom zapewniono prawo do przejścia na emeryturę wojskową według "starych zasad", tj. z uwzględnieniem wysługi także z innej służby mundurowej. Tymczasem funkcjonariusze ci zostali objęci systemem zaopatrzeniowym dopiero na mocy ustawy z dnia 11 maja 2017 r., będącej realizacją wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 marca 2015 r. (sygn. akt K 39/13). Trybunał uznał wówczas, że pominięcie funkcjonariuszy celnych w katalogu uprawnionych do świadczeń emerytalnych funkcjonariuszy wykonujących zadania policyjne stanowi naruszenie art. 32 Konstytucji RP.
W chwili uchwalenia reformy systemu zaopatrzeniowego (1 stycznia 2013 r.) wyrok ten nie był jeszcze wydany. Zgodnie z uzasadnieniem ustawy wprowadzającej reformę, celem było objęcie nowym systemem wyłącznie osób powołanych do służby – po raz pierwszy – po 31 grudnia 2012 r., a funkcjonariusze już pełniący służbę zostali z reformy wyłączeni. Paradoksalnie zatem funkcjonariusze celni – którzy zostali objęci systemem zaopatrzeniowym dopiero wskutek orzeczenia Trybunału – są w gorszej sytuacji niż funkcjonariusze innych służb, których uprawnienia zabezpieczono już na etapie reformy.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego miał charakter dotyczący tzw. pominięcia legislacyjnego, a więc sytuacji, w której ustawodawca zaniechał uregulowania kwestii konstytucyjnie wymaganej. Realizacja tego wyroku doprowadziła do wtórnej niekonstytucyjności przepisów pragmatyk emerytalnych w zakresie, w jakim nadal pomijają one funkcjonariuszy celnych. Oznacza to, że przepis prawa pierwotnie zgodny z Konstytucją staje się z nią niezgodny w wyniku zmiany otoczenia normatywnego – w tym orzecznictwa.
W ocenie Rzecznika, realizacja orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego nie nastąpiła w pełnym zakresie. Wpływające do Biura Rzecznika wnioski wskazują, że norma prawna wynikająca z art. 18a ust. 2 pkt 2 Ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy oraz ich rodzin, w zakresie w jakim pomija funkcjonariuszy Służby Celnej, może naruszać art. 32 Konstytucji RP.
Rzecznik zwraca również uwagę na zgłaszane przez żołnierzy zawodowych zastrzeżenia co do nieuwzględniania okresu służby w Służbie Celnej przy ustalaniu wysokości należnego uposażenia i dodatków. W szczególności dotyczy to przepisów art. 137 ust. 1 oraz art. 138 ust. 1 i 2 Ustawy o obronie Ojczyzny, które nie przewidują możliwości zaliczenia okresu służby w Służbie Celnej do wysługi mającej wpływ na wysokość dodatku za długoletnią służbę wojskową ani uznania stopnia służbowego uzyskanego w tej formacji.
W związku z powyższym Rzecznik zwrócił się do Ministra Obrony Narodowej z prośbą o rozważenie podjęcia inicjatywy ustawodawczej zmierzającej do nowelizacji art. 18a ust. 2 pkt 2 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin, w celu umożliwienia zaliczenia okresu służby bądź zatrudnienia w Służbie Celnej do wysługi emerytalnej również żołnierzom powołanym do służby po 31 grudnia 2012 r, a także o zajęcie stanowiska co do zasadności umożliwienia zaliczania okresów służby w Służbie Celnej do okresów uprawniających do dodatków służbowych oraz uznania uzyskanych wcześniej stopni służbowych, celem zapewnienia jednolitości i spójności systemu świadczeń oraz równego traktowania żołnierzy zawodowych.