wystąpienie do Minister Klimatu i Środowiska – w sprawie prac legislacyjnych, których celem jest wyłączenie emisji hałasu z boisk, kortów, bieżni i skateparków spod regulacji dotyczących dopuszczalnych poziomów hałasu z dnia 2025-06-30.
wystąpienie do Minister Klimatu i Środowiska – w sprawie prac legislacyjnych, których celem jest wyłączenie emisji hałasu z boisk, kortów, bieżni i skateparków spod regulacji dotyczących dopuszczalnych poziomów hałasu.
W związku z prowadzonymi pracami legislacyjnymi, których celem jest wyłączenie spod regulacji rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku emisji pochodzących z użytkowania takich obiektów jak boiska, korty, bieżnie i skateparki, przeznaczone do aktywności sportowej o charakterze szkolnym lub rekreacyjnym, Rzecznik przedstawił Pani Minister uwagi, wskazując na istotne wątpliwości dotyczące zgodności projektu ww. rozporządzenia nowelizującego z Konstytucją RP.
Celem ma być realizacja obowiązku „popierania rozwoju kultury fizycznej, zwłaszcza wśród dzieci i młodzieży” (art. 68 ust. 5 Konstytucji). Dostrzegając jego wagę, RPO wskazuje, że promowanie aktywności sportowej nie może się odbywać kosztem prawa obywateli do ochrony przed hałasem. Rozwój kultury fizycznej nie może być celem samym w sobie – służy bowiem wartości nadrzędnej, jaką jest profilaktyka zdrowotna. Wykładnia ust. 5 nie może prowadzić do naruszenia gwarancji z ust.4 art. 68, który stanowi, że władze publiczne są zobowiązane do zapobiegania negatywnym dla zdrowia skutkom degradacji środowiska.
Do Biura Rzecznika wpływa coraz więcej skarg na hałas z obiektów sportowych i rekreacyjnych, a nawet placów zabaw dla dzieci. Obywatele skarżą się, że nie czują się bezpieczni w swoim miejscu zamieszkania, a ich prawo do spokoju i wypoczynku – w tym spokojnego snu w nocy – jest nieustannie naruszane.
Skarżący mają poczucie zagrożenia, żyją w trwałym stresie, a stan ich zdrowia pogarsza się. W skargach zgłaszanych do Rzecznika powtarzają się informacje o konieczności sięgania po pomoc psychiatry w związku ze stanami depresyjno-lękowymi. Dzieci nie mają warunków do nauki i często budzą się w nocy przestraszone nagłymi dźwiękami. Przebywanie w ogrodzie i na podwórku jest wykluczone, zwłaszcza gdy korzystanie z obiektów sportowych staje się częstsze. Skarżący ponoszą koszty wygłuszania mieszkań i wymiany okien na dźwiękoszczelne. Są zmuszeni do zamykania okien. Nie pomaga ani stosowanie zatyczek do uszu, ani zmiana układu mieszkania (przenoszenie sypialni w dalszą część mieszkania). Nie mogą korzystać ze swojej własności w sposób pełny, zgodny z jej przeznaczeniem. Sprzedaż domu czy mieszkania jest nieopłacalna, ponieważ sąsiedztwo obiektu sportowego zaniża jego wartość z uwagi na immisje hałasowe.
Skarżący bezskutecznie zwracają się o pomoc do służb porządkowych, ich zgłoszenia są ignorowane albo nie przynoszą żadnego rezultatu. Prośby skarżących adresowane do władz lokalnych o montaż czy budowę stosownych zabezpieczeń posadzenie szpaleru drzew lub wymianę nawierzchni boisk na cichszą nie są uwzględniane ani traktowane poważnie.
Skarżący nie sprzeciwiają się istnieniu obiektów sportowych czy rekreacyjnych. Domagają się natomiast egzekwowania przez zarządców tych miejsc regulaminów ich użytkowania i zabezpieczania przed korzystaniem z nich w celu organizacji spotkań przy głośnej muzyce i alkoholu.
Ze skarg, które trafiają do Biura Rzecznika i praktyki wynika, że korzystanie przez obywateli ze środków sądowych – tj. składanie powództw o zaprzestanie niedozwolonych immisji (art. 144 kodeksu cywilnego19) lub o naruszenie własności (art. 222 par. 2 kodeksu cywilnego) – jest ostatecznością. Mieszkańcy decydują się na taki krok dopiero wtedy, gdy podmioty odpowiedzialne nie wywiązują się ze swoich obowiązków. Doniesienia mieszkańców do władz lokalnych są ignorowane, a prośby o polubowne rozwiązanie problemu okazują się bezskuteczne.
Zdaniem Rzecznika należałoby zaproponować rozwiązanie prowadzące do zminimalizowania konfliktów społecznych. Powinno to być rozwiązanie oparte na opiniach specjalistów z zakresu budownictwa, akustyki i zdrowia człowieka. Warto też przeprowadzić szerokie i realne konsultacje społeczne.
Według Rzecznika projekt rozporządzenia jest niezgodny z upoważnieniem do jego wydania. Zgodnie z uzasadnieniem projektu i OSR celem wykluczenia obiektów sportowych spod norm hałasowych ma być potrzeba dostosowania rozporządzenia do regulacji zawartych w UPOŚ przez ich doprecyzowanie, aby „jednoznacznie wskazać, że wykorzystanie boisk, kortów, bieżni i skateparków do aktywności sportowej o charakterze szkolnym lub rekreacyjnym, w zakresie tej aktywności, ma charakter powszechnego korzystania ze środowiska”.
Zgodnie z art. 4 ust. 1 UPOŚ, „powszechne korzystanie ze środowiska”, które przysługuje z mocy ustawy każdemu, w celu zaspokojenia potrzeb osobistych oraz gospodarstwa domowego, w tym wypoczynku oraz uprawiania sportu, jest korzystaniem „bez użycia instalacji”. Pojęcie „instalacji” zawiera zaś i budowle sportowe. Są nimi boiska, korty, bieżnie i skateparki; wyjątkiem mogą być prowizorycznie boiska, korty i bieżnie o nawierzchni naturalnej, bez trybun i urządzeń.
Błędne jest zatem twierdzenie, jakoby wykorzystywanie boisk, kortów, bieżni i skateparków do aktywności sportowej o charakterze szkolnym lub rekreacyjnym, w zakresie tej aktywności i bez wyjątku, miało charakter „powszechnego korzystania ze środowiska” i tym samym było objęte wyłączeniem z art. 2 ust. 2a UPOŚ.
Tym samym wykluczenie emisji aktustycznych z obiektów sportowych spod reglamentacji ustawowej w zakresie dopuszczalnych poziomów hałasu nie może być dokonane w formie rozporządzenia do ustawy. Nie mieści się to w zakresie upoważnienia do wydania rozporządzenia. Zmiana zmierza zatem do modyfikacji treści norm z ustawy. Rzecznik zwrócił się z prośbą do Minister Klimatu i Środowiska o uwzględnienie powyższych uwag w procesie prawodawczym i poprosił o poinformowanie o stanowisku.