wystąpienie do Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w sprawie braku kontrasygnaty Prezesa Rady Ministrów pod nominacjami dla osób przedstawionych przez Krajową Radę Sądownictwa do powołania na asesorów wojewódzkich sądów administracyjnych z dnia 2025-08-05.
wystąpienie do Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w sprawie braku kontrasygnaty Prezesa Rady Ministrów pod nominacjami dla osób przedstawionych przez Krajową Radę Sądownictwa do powołania na asesorów wojewódzkich sądów administracyjnych.
Do Biura Rzecznika Praw Obywatelskich wpływają skargi osób przedstawionych przez Krajową Radę Sądownictwa do powołania na asesorów wojewódzkich sądów administracyjnych. Z zawartych w tych skargach informacji wynika, że ich nominacje zostały podpisane przez Prezydenta RP, ale Prezes Rady Ministrów od kilku miesięcy nie udzielił wymaganej kontrasygnaty. Ta zwłoka ma znaczenie dla kandydatów na urząd asesora, ale także dla obywateli, którzy z uwagi na rosnącą liczbę wakatów w sądownictwie zmuszeni są coraz dłużej oczekiwać na rozstrzygnięcie ich spraw.
Rzecznik zaznaczył, że jest świadom problemu ustrojowego, jakim jest status obecnej Krajowej Rady Sądownictwa. W świetle polskiego i europejskiego orzecznictwa nie ulega wątpliwości, że tryb wyboru 15 z 25 członków KRS wymaga zmiany. Uporządkowanie statusu obecnej KRS w drodze ustawy może jednak okazać się przedsięwzięciem długotrwałym, dlatego do tego czasu dobro wymiaru sprawiedliwości wymaga wypracowania odpowiedniej i klarownej praktyki powoływania asesorów i sędziów.
Przy kształtowaniu tej praktyki należy pamiętać, że sam fakt powołania asesora na wniosek obecnej KRS nie powoduje automatycznie utraty przymiotu niezawisłości, lecz stanowi wyłącznie podstawę do przeprowadzenia przez niezależny sąd tzw. testu niezawisłości. Takie stanowisko zostało potwierdzone w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego. Miały już miejsce przypadki, w których NSA – stosując test niezawisłości – pozytywnie weryfikował asesorów sądów administracyjnych powołanych na wniosek obecnej KRS.
Obecny stan budzi również wątpliwości z punktu widzenia prawa dostępu do służby publicznej na jednakowych zasadach (art. 60 Konstytucji RP).
Rzecznik zwrócił się z prośbą o ustosunkowanie się do kwestii wskazanych w swoim wystąpieniu, w szczególności – o informację na temat praktyki Prezesa Rady Ministrów w zakresie kontrasygnowania aktów powołania asesorów sądów administracyjnych.