wystąpienie do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie uwag do projektu ustawy o udziale Rzeczypospolitej Polskiej w europejskim systemie informacji o podróży oraz zezwoleń na podróż z dnia 2025-08-13.
wystąpienie do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie uwag do projektu ustawy o udziale Rzeczypospolitej Polskiej w europejskim systemie informacji o podróży oraz zezwoleń na podróż.
Rzecznik Praw Obywatelskich zauważył, że w art. 41 projektu przewidziano zmianę w ustawie o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej polegającą na dodaniu nowych przesłanek umożliwiających organowi prowadzącemu postępowanie w sprawie udzielenia ochrony międzynarodowej wydanie decyzji o umorzeniu postępowania, w przypadku gdy nie jest to sprzeczne z interesem społecznym, a wnioskodawca w sposób dorozumiany wycofał wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej. Zgodnie z projektowaną zmianą, wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej uznaje się za wycofany w sposób dorozumiany, w przypadku gdy wnioskodawca odmówił przedstawienia informacji niezbędnych do ustalenia stanu faktycznego lub odmówił udostępnienia dowodów potwierdzających okoliczności wskazane w uzasadnieniu wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej.
W uzasadnieniu projektu wskazano, że z uwagi na obecną sytuację geopolityczną mając w szczególności na względzie wrogie działania ze strony białoruskich i rosyjskich władz, mające na celu instrumentalne wykorzystanie instytucji ochrony międzynarodowej wyłącznie do celów sprzecznych z naturą tej instytucji, konieczne jest podjęcie działań zmierzających do szybkiego załatwiania spraw o udzielenie ochrony międzynarodowej. Proponowana zmiana ma być więc odpowiedzią na działania cudzoziemców podejmowane w złej wierze lub w celu wprowadzenia w błąd.
W ocenie Rzecznika proponowane rozwiązanie budzi wątpliwości z punktu widzenia standardów ochrony praw cudzoziemców ubiegających się o udzielenie ochrony międzynarodowej na terytorium RP. W obowiązującym obecnie brzmieniu art. 40 ust. 2 ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony określono zamknięty katalog przesłanek, których wystąpienie pozwala organowi na uznanie, że cudzoziemiec w sposób dorozumiany wycofał swój wniosek. Są to okoliczności o charakterze obiektywnym, które są możliwe do zweryfikowania i nie opierają się na subiektywnej ocenie organu prowadzącego postępowanie. Przesłanki te dotyczą m.in. niestawiennictwa w ośrodku recepcyjnym w określonym terminie, opuszczenia ośrodka bez usprawiedliwionej przyczyny czy opuszczenia terytorium RP. Natomiast projektowane nowe przesłanki mają charakter ocenny i subiektywny, tym samym przyznają organowi szeroki zakres uznaniowości, co może prowadzić do arbitralnych decyzji, podejmowanych bez odpowiedniego uwzględnienia indywidualnej sytuacji wnioskodawcy. Przepis nie przewiduje obowiązku wykazania przez organ, że odmowa złożenia wyjaśnień lub przedstawienia dowodów wynikała ze złej wiary cudzoziemca lub zmierzała do wprowadzenia organu w błąd. W efekcie może on zostać zastosowany również wobec osób, które z różnych przyczyn nie były w stanie przedstawić wymaganych informacji czy dowodów.
W związku z powyższym Rzecznik zwrócił się do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z prośbą o uwzględnienie powyższych uwag w toku dalszych prac legislacyjnych nad projektem ustawy.