zgłoszenie udziału w postępowaniu przed NSA w sprawie pełnomocnictwa do reprezentowania strony w postępowaniu sądowoadministracyjnym przed sądem I instancji z dnia 2025-10-06.
zgłoszenie udziału w postępowaniu przed NSA w sprawie pełnomocnictwa do reprezentowania strony w postępowaniu sądowoadministracyjnym przed sądem I instancji.
Prezes NSA wniósł o podjęcie w międzyizbowym składzie siedmiu sędziów NSA uchwały mającej na celu wyjaśnienie „Czy zgodnie z art. 37 § 1, art. 46 § 3, art. 175 § 1 oraz art. 194 § 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2024 r. poz. 935, z późn. zm.) pełnomocnictwo do reprezentowania strony w postępowaniu sądowoadministracyjnym przed sądem pierwszej instancji uprawnia do sporządzenia i wniesienia skargi kasacyjnej oraz zażalenia na postanowienie odrzucające skargę kasacyjną?”.
RPO zgłosił udział w tym postępowaniu i wniósł o podjęcie uchwały o treści: „Pełnomocnictwo udzielone osobie wymienionej w art. 175 § 1 – 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.) do reprezentowania strony w postępowaniu sądowoadministracyjnym przed sądem pierwszej instancji uprawnia do sporządzenia i wniesienia skargi kasacyjnej oraz zażalenia na postanowienie odrzucające skargę kasacyjną”.
Stosowanie tych przepisów wywołało rozbieżności w orzecznictwie.
Zgodnie z pierwszym stanowiskiem, udzielenie pełnomocnictwa do występowania przed określonym wojewódzkim sądem administracyjnym uprawnia do działania tylko przed tym sądem. Co za tym idzie – nie daje podstaw do sporządzenia i wniesienia skargi kasacyjnej oraz zażalenia na jej odrzucenie. W tej grupie orzeczeń podnosi się, że pełnomocnictwo należy interpretować ściśle, a zatem – jeśli wskazano w nim uprawnienie do reprezentacji strony tylko przed danym wojewódzkim sądem administracyjnym – nie można traktować go jako pełnomocnictwa ogólnego. Jedynie (w zależności od jego treści) jako pełnomocnictwo do prowadzenia poszczególnych spraw albo do niektórych tylko czynności w postępowaniu. Pełnomocnictwo upoważniające do dokonywania czynności przed wskazanym konkretnie sądem I instancji upoważnia więc do działania tylko przed tym sądem, a co za tym idzie nie obejmuje umocowania do wniesienia skargi kasacyjnej. Sądem właściwym do jej rozpoznania jest NSA, a zatem to ten sąd, obok wojewódzkiego sądu administracyjnego, powinien być wymieniony w treści pełnomocnictwa.
Jak zauważył Rzecznik, w drugiej grupie orzeczeń przyjmuje się natomiast, że pełnomocnictwo do reprezentowania strony przed wojewódzkim sądem administracyjnym upoważnia pełnomocnika do sporządzenia skargi kasacyjnej do NSA. Wskazuje się w tych orzeczniach, że zgodnie z art. 36 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi pełnomocnictwo może być ogólne (do prowadzenia spraw przed sądami administracyjnymi); do prowadzenia poszczególnych spraw; albo do niektórych tylko czynności w postępowaniu. Jeśli zatem nie jest ono ograniczone tylko do konkretnych czynności, to jego zakres określa art. 39 ww. ustawy. Co za tym idzie obejmuje ono umocowanie do po pierwsze – wszystkich łączących się ze sprawą czynności w postępowaniu, nie wyłączając skargi o wznowienie postępowania i postępowania wywołanego jej wniesieniem; po drugie – udzielenia dalszego pełnomocnictwa na zasadach określonych w odrębnych przepisach; po trzecie – cofnięcia skargi w całości lub w części, jeżeli czynności te nie zostały wyłączone w danym pełnomocnictwie; po czwarte – odbioru kosztów postępowania. Oznacza to, że oba rodzaje pełnomocnictwa – ogólne i do prowadzenia poszczególnych spraw – umocowują pełnomocnika do podejmowania wszelkich łączących się ze sprawą czynności, a więc również do wniesienia skargi kasacyjnej. Powyższa rozbieżność znajduje swoje odzwierciedlenie również w zakresie odnoszącym się do zażalenia na postanowienie o odrzuceniu skargi kasacyjnej oraz obejmuje okres od początku obowiązywania ustawy o postępowaniu sądowoadministracyjnym aż do chwili obecnej.
W opinii Rzecznika Praw Obywatelskich należy przychylić się do drugiej z opisanych wyżej linii orzeczniczych, a zatem przyjąć, że pełnomocnictwo udzielone osobie, o której mowa w art. 175 § 1-3 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi do reprezentowania strony w postępowaniu przed sądem administracyjnym pierwszej instancji uprawnia ją do sporządzenia i wniesienia skargi kasacyjnej oraz zażalenia na jej odrzucenie.