skarga nadzwyczajna od postanowienia Sądu Rejonowego w Ł. w sprawie o nabycie spadku pomimo złożenia skutecznego oświadczenia o odrzuceniu tego spadku z dnia 2025-10-08.
skarga nadzwyczajna od postanowienia Sądu Rejonowego w Ł. w sprawie o nabycie spadku pomimo złożenia skutecznego oświadczenia o odrzuceniu tego spadku.
Z uwagi na konieczność zapewnienia zgodności z zasadą demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej Rzecznik Praw Obywatelskich wniósł skargę nadzwyczajną, zaskarżając w całości orzeczenie Sądu Rejonowego w Ł. z dnia 5 października 2020 r. (sygn. akt I Ns 871/18).
Rzecznik zarzucił zaskarżonemu postanowieniu naruszenie zasad oraz wolności i praw człowieka i obywatela określonych w Konstytucji RP, tj. wynikającego z art. 21 ust. 1 i art. 64 ust. 1 i 2 Konstytucji RP prawa do ochrony własności i innych praw majątkowych i prawa dziedziczenia. W ocenie Rzecznika naruszenie to polegało na stwierdzeniu, że A. K. S. nabyła spadek po zmarłej matce D. L., pomimo złożenia skutecznego oświadczenia o odrzuceniu spadku. Pozbawiło to uczestniczkę „ochrony przed spadkiem”, a w dalszej kolejności spowodowało niekorzystne skutki w sferze jej praw majątkowych przez obciążenie długami spadkowymi i skierowanie do jej majątku postępowania egzekucyjnego.
Ponadto RPO zarzucił rażące naruszenie art. 670 § 1 i art. 677 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego przez ich niewłaściwe zastosowanie i niezbadanie, kto rzeczywiście jest spadkobiercą po D. L. Doprowadziło to do nieprawidłowego uznania, że spadkobiercą jest A. K. S. – mimo skutecznie przez nią złożonego oświadczenia o odrzuceniu spadku po matce. Z oświadczeniem tym Sąd z łatwością mógł się zapoznać, gdyż zarejestrowano je prawidłowo w sądzie spadku jeszcze przed wydaniem zaskarżonego postanowienia.
Rzecznik zarzucił też rażące naruszenie art. 1020 Kodeksu cywilnego przez jego niezastosowanie i stwierdzenie, że A. K. S. jest spadkobiercą po D. L., pomimo że w wyniku złożenia przez nią oświadczenia o odrzuceniu spadku powinna być traktowana tak, jakby nie dożyła otwarcia spadku (tj. jako osoba wyłączona od dziedziczenia).
Jednocześnie na zasadzie art. 89 § 1 in principio ustawy o Sądzie Najwyższym RPO wskazał, że wniesienie skargi nadzwyczajnej jest konieczne dla zapewnienia zgodności z zasadą demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej, ponieważ zaskarżone postanowienie narusza wywodzone z art. 2 Konstytucji RP zasady zaufania obywatela do państwa oraz bezpieczeństwa prawnego jednostki.
Rzecznik wniósł o uchylenie postanowienia Sądu Rejonowego w Ł. z dnia 5 października 2020 r. (sygn. akt I Ns 871/18) w całości oraz przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania właściwemu sądowi. Według Rzecznika naruszone w sprawie zasady i prawa określone w Konstytucji RP jednoznacznie przemawiają za wyeliminowaniem skarżonego postanowienia z obrotu prawnego. Z uwagi na brak prawidłowego ustalenia kręgu spadkobierców, którzy dziedziczą po zmarłej D. L. w związku z odrzuceniem spadku zarówno przez wskazaną w skarżonym postanowieniu córkę spadkodawczyni – A. K. S., jak i przez innych zstępnych spadkodawczyni wskazanych w uzasadnieniu niniejszej skargi, w ocenie Rzecznika konieczne jest ponowne przeprowadzenie postępowania i ustalenie w sposób zgodny ze stanem prawnym i faktycznym, kto w rzeczywistości dziedziczy po D. L.
Jednocześnie Rzecznik wniósł o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów ze wskazanych w uzasadnieniu dokumentów z załączonych akt sądowych oznaczonych sygnaturami: II Ns 866/23 (II Ns 709/23); I N 947/18; I N 119/19; I N 1063/19; II N 561/16 oraz II N 794/19, a także z uwierzytelnionej kopii pisma A. S. z dnia 3 lipca 2025 r. wraz z wybranymi załącznikami skierowanego do Rzecznika Praw Obywatelskich – na okoliczność prowadzenia w stosunku do niej postępowań egzekucyjnych za długi spadkodawczyni i istnienia poważnego ryzyka nieodwracalnego pokrzywdzenia wnioskodawczyni.