zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym w sprawie skargi konstytucyjnej dotyczącej zgodności z Konstytucją przepisów ustawy Kodeks postępowania karnego w zakresie, w jakim nie przewidują możliwości złożenia zażalenia na postanowienie sądu apelacyjnego oddalające wniosek o wznowienie postępowania z dnia 2025-05-06.
zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym w sprawie skargi konstytucyjnej dotyczącej zgodności z Konstytucją przepisów ustawy Kodeks postępowania karnego w zakresie, w jakim nie przewidują możliwości złożenia zażalenia na postanowienie sądu apelacyjnego oddalające wniosek o wznowienie postępowania.
Skarżąca wniosła o zbadanie zgodności: art. 547 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego w zakresie, w jakim „przepis ten nie przewiduje możliwości złożenia zażalenia na postanowienie sądu apelacyjnego oddalające wniosek o wznowienie postępowania wydane na posiedzeniu bez udziału strony, pozbawiając tym samym wnioskodawcę możliwości rozpoznania sprawy w postępowaniu dwuinstancyjnym, co skutkuje rozpatrzeniem sprawy, w zakresie wznowienia postępowania, z naruszeniem zasady dwuinstancyjności, prawa do sądu, naruszeniem zasady bezpieczeństwa prawnego, naruszeniem zasady zaufania obywatela do państwa", z art. 45 ust. 1 w związku z art. 42 ust. 2 i art. 32 ust. 1, art. 176 ust. 1 oraz art. 2 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP.
Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich naruszenie powyższych praw i wolności w kwestionowanym przepisie przejawia się w szczególności poprzez brak możliwości kontroli orzeczenia w przedmiocie wznowienia postępowania wydanego przez sąd apelacyjny. Zgodnie z treścią kwestionowanego przepisu, istnieje możliwość zaskarżenia rozstrzygnięcia w przedmiocie wznowienia postępowania wydanego przez sąd okręgowy - orzekającego o wznowieniu postępowania zakończonego prawomocnym orzeczeniem sądu rejonowego do sądu apelacyjnego, z kolei w przypadku rozpoznawania przez sąd apelacyjny wniosku w przedmiocie wznowienia postępowania, które toczyło się przed sądem okręgowym, takie uprawnienie nie przysługuje. Prowadzi to zatem do wyłączenia możliwości skontrolowania orzeczeń sądu apelacyjnego, uniemożliwia podmiotom realizację konstytucyjnych praw i wolności, a w konsekwencji może prowadzić do dowolności rozstrzygnięć sądu apelacyjnego, które jako całkowicie wyłączone spod kontroli instancyjnej, mają w tej sytuacji charakter ostateczny.
Na tym tle powstaje zatem ograniczenie prawa stron do równego traktowania, gdyż w zależności od tego, w jakiego rodzaju sprawie i ewentualnie na jakim etapie, jak i w oparciu o jakie przepisy strona wstępuje na drogę sądową, może - zgodnie z kwestionowanym przepisem - zaskarżyć rozstrzygnięcie sądu w przedmiocie wznowienia postępowania, a w innych przypadkach takiego uprawnienia jest pozbawiona.
Podmioty, do których odnosi się uregulowanie art. 547 § 1 k.p.k. należą do tej samej kategorii tj. podmiotów, którym sądy postanowieniem wydanym w pierwszej instancji odmówiły wznowienia postępowania karnego. Ustawodawca rozróżnia natomiast te podmioty w zakresie prawa do zaskarżenia w/w postanowień, a kryterium stanowiącym o tym rozróżnieniu, jest wyłącznie właściwość sądu, który orzekał w pierwszej instancji o odmowie wznowienia postępowania. Właściwość sądu, który orzeka w przedmiocie wniosku o wznowienie postępowania uzależniona jest z kolei od etapu, na jakim zakończyło się postępowanie, którego dotyczy wniosek o wznowienie (tj. czy strona zdecydowała się wnieść środek zaskarżenia od orzeczenia sądu rejonowego), czy też od charakteru sprawy (gdzie właściwym do orzekania w pierwszej instancji będzie sąd okręgowy). Skoro strona ma prawo do zaskarżenia postanowienia sądu okręgowego oddalającego wniosek o wznowienie postępowania, to nie ma żadnych szczególnych okoliczności, które uzasadniałyby pozbawienie takiego samego prawa stronę, której wniosek o wznowienie postępowania oddalił jako sąd pierwszej instancji sąd apelacyjny.
Zdaniem Rzecznika należy zgodzić się ze Skarżącą, iż rozwiązanie przyjęte w art. 547 § 1 k.p.k. narusza konstytucyjną zasadę równości określoną w art. 32 ust. 1 Konstytucji RP, albowiem właściwość sądu, jako jedyna przesłanka, która determinuje ograniczenie prawa stron do równego traktowania przez ustawodawcę w zakresie prawa do zaskarżenia orzeczeń sądu I instancji, nie spełnia kryteriów uzasadniających takie ograniczenie i tym samym jawi się jako niedopuszczalne.