skarga nadzwyczajna od postanowienia w przedmiocie skargi o wznowienie postępowania w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku z dnia 2025-08-07.
skarga nadzwyczajna od postanowienia w przedmiocie skargi o wznowienie postępowania w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku.
Rzecznik działając na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich w zw. z art. 89 § 1 i § 2 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym, z uwagi na konieczność zapewnienia zgodności z zasadą demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej, wniósł o skargę nadzwyczajną od prawomocnego postanowienia Sądu Rejonowego w K. z dnia 24 sierpnia 2020 r., sygn. akt I Ns 459/19. Postanowienie to wydano w sprawie ze skargi M. F. z udziałem B. F., P. F. i K. K. o wznowienie postępowania w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku po M. J. F. w sprawach o sygn. akt I Ns I 79/04 i I Ns 499/11. Rzecznik zaskarżył to postanowienie w całości.
RPO na podstawie art. 89 § pkt 1 ustawy o Sądzie Najwyższym zaskarżonemu postanowieniu zarzucił naruszenie zasad oraz wolności i praw człowieka i obywatela, określonych w Konstytucji RP. Są to: prawo do dziedziczenia oraz prawo własności (art. 64 ust. 1 i 2 w zw. z art. 21 ust. 1 Konstytucji RP), zasady demokratycznego państwa prawa, zaufania obywateli do państwa oraz bezpieczeństwa prawnego (wywodzonych z art. 2 Konstytucji RP), prawo do równej ochrony praw majątkowych (wynikającego z art. 64 ust. 2 Konstytucji RP, zakorzenionego w konstytucyjnej zasadzie równości, o której mowa w art. 32 ust. I Konstytucji RP), prawo do sądu (wywodzonego z art. 45 ust. 1 Konstytucji RP, a zwłaszcza wyodrębnianej w jego ramach zasady sprawiedliwości proceduralnej).
Ponadto Rzecznik na podstawie art. 89 § 1 pkt 2 ustawy o Sądzie Najwyższym zarzucił ww. postanowieniu rażące naruszenie prawa procesowego, tj. art. 670 § 2 i art. 677 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego w brzmieniu obowiązującym przed dokonaniem ich nowelizacji, wprowadzonej ustawą z dnia 24 sierpnia 2007 r. o zmianie ustawy – Prawo o notariacie oraz niektórych innych ustaw w zw. z art. 6 ust. 2 tej ustawy. Rzecznik zarzucił też rażące naruszenie prawa procesowego, tj. art. 149 § 2 w zw. art. 214 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.; rażące naruszenie prawa procesowego, tj. art. 412 § 2 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.; rażące naruszenie prawa materialnego, tj. art. 1059 pkt 3 Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny.
Według Rzecznika wniesienie skargi nadzwyczajnej w niniejszej sprawie jest konieczne dla zapewnienia zgodności z zasadą demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej (art. 89 § 1 in principio ustawy o sądzie najwyższym), ponieważ zaskarżone postanowienie narusza wywodzone z art. 2 Konstytucji RP zasady zaufania obywateli do państwa oraz bezpieczeństwa prawnego jednostki. Orzeczenie to, w ocenie RPO, narusza zasadę społecznej sprawiedliwości, ponieważ z nieuzasadnionych przyczyn różnicuje rozstrzygnięcie sprawy w zakresie dziedziczenia udziału w gospodarstwie rolnym po M. J. F. przez poszczególnych jej uczestników, tj. czwórkę małoletnich dzieci spadkodawcy, pozostających w tożsamej sytuacji prawnej w dacie śmierci ojca. Ponadto orzeczenie prowadzi do zaburzenia poczucia bezpieczeństwa prawnego uczestników sprawy, a także do niepewności co do uregulowania ich spraw spadkowych po zmarłym ojcu. Co więcej, uczestniczki postępowania – w przeciwieństwie do wnioskodawcy oraz uczestnika B. F. – nie zostały zawiadomione o terminie rozprawy zaplanowanym na 24 sierpnia 2020 r. Ograniczyło to możliwość obrony przez nie ich interesów. Sytuacja ta spowodowała spadek zaufania uczestniczek postępowania do organów państwa. Ten spadek zaufania dodatkowo wzmocniło to, że bezpośrednio po rozprawie, o której uczestniczki nie posiadały wiedzy, sąd wydał orzeczenie kończące sprawę naruszające ich interesy w zakresie dziedziczonych przez nie składników spadku po zmarłym ojcu.
Na podstawie art. 91 § 1 ustawy o Sądzie Najwyższym Rzecznik wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia Sądu Rejonowego w K w całości, zniesienie postępowania w zakresie dotkniętym nieważnością i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w K. Jednocześnie Rzecznik wniósł o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z załączonych do skargi dokumentów.