Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

skarga nadzwyczajna od wyroku Sądu Okręgowego w G. w sprawie o ochronę dóbr osobistych.

Rzecznik Praw Obywatelskich wniósł skargę nadzwyczajną od wyroku Sądu Okręgowego w G. z dnia 8 września 2020 r. (sygn. akt I C 15/19). Rzecznik zaskarżył to orzeczenie w punkcie I, III, IV i V.

Rzecznik – na podstawie art. 89 § 1 ustawy o Sądzie Najwyższym – oparł skargę nadzwyczajną na naruszeniu zasady demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej, w szczególności konstytucyjnej zasady zaufania do państwa oraz zasady bezpieczeństwa prawnego, wywodzonych z art. 2 Konstytucji RP. Rzecznika – na podstawie art. 89 § 1 pkt 1 ustawy o Sądzie Najwyższym – oparł skargę nadzwyczajną także na naruszeniu konstytucyjnych wolności, w szczególności wolności wyrażania poglądów i wolności rozpowszechniania informacji, chronionych na podstawie art. 54 ust. 1 Konstytucji RP oraz – na podstawie art. 89 § 1 pkt 2 ustawy o Sądzie Najwyższym – na rażącym naruszeniu prawa materialnego.

W ocenie Rzecznika to naruszenie polegało po pierwsze – na naruszeniu art. 24 § 1 zd. 1 Kodeksu cywilnego poprzez jego błędną wykładnię i odwołanie się do kryteriów, według których należy oceniać, czy doszło do naruszenia dóbr osobistych. Mianowicie –przyjęcie miary nie „przeciętnego odbiorcy”, lecz „odbiorcy wybiórczego” przez uznanie, że sformułowanie pozwanej „oprawca" stanowi zniesławienie powódki, a nie określenie osoby, której zarzuca się dokonanie mobbingu. Po drugie – naruszenie art. 24 § 1 zd. 1 k.c. poprzez jego błędną wykładnię i nałożenie ograniczenia na wypowiedzi dotyczące prawa pozwanej do otrzymywania i przekazywania informacji. Tymczasem nie zachodzą przesłanki uzasadniające ingerencję w wolność słowa, zaś pozwana prawidłowo wypełniła swoje pracownicze zadania i przekazała informacje o faktach do Zespołu do spraw przeciwdziałania mobbingowi i naruszeniom praw osób wykonujących obowiązki zawodowe w sądach powszechnych zgodnie z obowiązującym prawem w zakresie przeciwdziałania mobbingowi w sądach powszechnych. W ocenie Rzecznika doprowadziło to do naruszenia art. 54 ust. 1 Konstytucji RP oraz art. 10 ust. 1 i 2 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Po trzecie – naruszenie art. 24 § 1 zd. 1 i 2 k.c. w zw. z 23 k.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że działanie pozwanej było bezprawne, ponieważ pozwana nie wykazała prawdziwości swoich twierdzeń faktycznych. Tymczasem Sąd Okręgowy w G. po uznaniu, że doszło do naruszenia dobrego imienia powódki, powinien zbadać, czy pozwana działała w dobrej wierze, tj. miała rozsądne powody do przyjęcia, iż sformułowane wobec powódki określenia były prawdziwe i czy dochowała należytej staranności, szczególnie w sytuacji, w której pozwana realizowała uprawienie do zgłoszenia mobbingu odpowiadające obowiązkowi pracodawcy do jego przeciwdziałania.

W razie nieuwzględnienia powyższego na podstawie art. 89 § 1 pkt 2 ustawy o Sądzie Najwyższym Rzecznik zarzucił rażące naruszenie prawa materialnego, tj. art. 24 § 1 zd. 2 k.c. w zw. z art. 23 k.c. Naruszenie to w ocenie Rzecznika polegało na niewłaściwym zastosowaniu i zobowiązaniu pozwanej do przesłania oświadczeń o treści i formie niespełniającej przesłanki adekwatności czynności potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia dóbr osobistych. W szczególności – mając na uwadze formę i cel działania pozwanej oraz listę osób, którym pozwana przekazała pismo, które zainicjowało działanie zespołu (o jakim mowa zarządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 12 czerwca 2017 r. w sprawie powołania Zespołu do spraw przeciwdziałania mobbingowi i naruszeniom praw osób wykonujących obowiązki zawodowe w sądach powszechnych) Lista ta jest węższa niż lista osób mających zostać powiadomionych o przeprosinach pozwanej, wskazana w wyroku Sądu Okręgowego w G.

Jednocześnie Rzecznik wniósł o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z załączonych do skargi dokumentów. Po pierwsze – uwierzytelnionej kopii pisma B. P. z dnia 9 września 2021 zawierającej wniosek skierowany do Rzecznika Praw Obywatelskich o wniesienie skargi nadzwyczajnej do Sądu Najwyższego. Po drugie – uwierzytelnionej kopii wyroku Sądu Okręgowego w R. z dnia 27 października 2023 r. wraz z uzasadnieniem.