Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie badań poligraficznych kandydatów na funkcjonariuszy Straży Granicznej.

Rzecznik nie podziela poglądu zawartego w udzielonej mu odpowiedzi 13.02.2003 r. na wystąpienie w tej sprawie z dnia 14.01.2003 r., że do czasu wprowadzenia regulacji ustawowych, przeprowadzanie badań psychofizycznych określających predyspozycje intelektualne i osobowościowe kandydata może być realizowane tylko poprzez badanie na poligrafie, a odstąpienie od stosowania tej procedury byłoby niezgodne z § 5 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia MSWiA w sprawie szczegółowego trybu prowadzenia postępowania kwalifikacyjnego w stosunku do osób ubiegających się o przyjęcie do służby w Straży Granicznej. Obecne funkcjonowanie tego przepisu jest niezgodne z art. 51 Konstytucji, odstąpienie więc od stosowania badań poligraficznych wykonywanych na podstawie przepisu niezgodnego z Konstytucją nie może być uznane za działanie niezgodne z prawem. W pragmatykach służb mundurowych jedynie przepis art. 46 ust. 2 ustawy z dnia 24.05.2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu umożliwia przeprowadzenie badania psychofizjologicznego. Badanie to jest przeprowadzane nie w stosunku do wszystkich kandydatów, ale tylko do kandydatów wyodrębnionych ze względu na stanowisko wymagające szczególnych umiejętności i predyspozycji. Badania psychofizjologiczne nie dają całkowitej pewności co do prawdziwości ich wyników. Badania te mogą być zastępowane badaniami psychologicznymi polegającymi na rozwiązywaniu różnego typu testów, a informacje o kandydacie mogą być zbierane za pomocą wywiadu środowiskowego. Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się o ponowne zbadanie tej sprawy i ustosunkowanie się do przedstawionych argumentów.