Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie potrzeby uregulowania prawa do zabezpieczenia społecznego osób uznanych za niezdolne do pracy w czasie pobierania zasiłku przedemerytalnego, przypadającym po 18 miesiącach od ustania ubezpieczenia.

Stosownie do art. 57 pkt 3 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, niezdolność ubezpieczonego do wykonywania pracy zarobkowej powinna powstać w okresach składkowych i nieskładkowych bądź nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ich ustania. Okres pobierania zasiłku przedemerytalnego nie został potraktowany w ubezpieczeniach społecznych jako okres ochronny, w ramach którego możliwe jest nabycie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Z kolei przepisy ustawy z dnia 14.12.1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu uzależniają prawo do zasiłku przedemerytalnego od spełnienia określonych w tej ustawie warunków, w tym m.in. warunku posiadania statusu bezrobotnego. Bezrobotnym, według definicji ustawowej, jest osoba nie zatrudniona i nie wykonująca innej pracy zarobkowej, zdolna i gotowa do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującego w danym zawodzie lub służbie. Warunku tego oczywiście nie może spełnić osoba uznana za niezdolną do pracy, której organ rentowy odmówił prawa do renty z uwagi na to, że niezdolność do pracy powstała w okresie pobierania zasiłku przedemerytalnego, a więc w okresie pozostającym poza ochroną systemu ubezpieczeń społecznych. RPO zwraca uwagę na lukę prawną w przepisach skutkującą tym, że osoby uznane za niezdolne do pracy w czasie pobierania zasiłku przedemerytalnego, przypadającym po 18 miesiącach od ustania ubezpieczenia, nie nabywają prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. RPO prosi o rozważenie możliwości podjęcia odpowiedniej inicjatywy ustawodawczej.