Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wniosek do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie przepisów antykorupcyjnych dotyczących osób pełniących funkcje publiczne w organach samorządowych.

Ustawa z dnia 23.11.2002 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz o zmianie niektórych ustaw nałożyła na radnych, osoby pełniące funkcje w organach wykonawczych jednostek samorządu terytorialnego, zastępców wójta, burmistrza, prezydenta miasta, sekretarzy gmin i powiatu, skarbników gminy, powiatu i województwa, kierowników samorządowych jednostek organizacyjnych oraz osoby wydające decyzje administracyjne w imieniu organu wykonawczego w gminie, obowiązek złożenia oświadczenia o działalności gospodarczej prowadzonej przez małżonka oraz swoich wstępnych, zstępnych i rodzeństwo, o ile zamieszkują oni na terenie gminy, w której osoba zobowiązana do złożenia oświadczenia pełni funkcję lub jest zatrudniona. Rzecznik w pełni popiera działania legislacyjne i praktyczne zmierzające do ograniczenia i likwidacji zjawiska korupcji, jednak w tym przypadku doszło do konfliktu konstytucyjnie chronionych wartości: prawa obywateli do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne i prawa do ochrony prawnej życia prywatnego. Ustawodawca zdecydował się również znacznie zaostrzyć przepisy zakazujące łączenia funkcji publicznych z działalnością gospodarczą. Postanowieniami ustawy z dnia 23.11.2002 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym wprowadzono zapis zgodnie z którym, jeżeli radny przed rozpoczęciem wykonywania mandatu prowadził działalność gospodarczą z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy, w której uzyskał mandat, zobowiązany jest do zaprzestania prowadzenia tej działalności w ciągu 3 miesięcy od dnia złożenia ślubowania. Niewypełnienie tego obowiązku stanowi podstawę do stwierdzenia wygaśnięcia mandatu radnego. Analogiczne rozwiązania wprowadzono do ustaw: o samorządzie powiatowym i samorządzie wojewódzkim.