Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

1. W sprawie zasady natychmiastowej wykonalności nieostatecznych decyzji wydanych w sprawach podatkowych.

Niejednokrotnie wyegzekwowanie należności podatkowej zanim w sprawie zostanie zakończone postępowanie odwoławcze bądź postępowanie sądowo-administracyjne, prowadzi do likwidacji działalności gospodarczej prowadzonej przez podatnika. Z drugiej strony natychmiastowa wykonalność nieostatecznych decyzji podatkowych niesie za sobą zwiększone ryzyko odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa. Rzecznik przestawia swe wątpliwości co do prawidłowego ukształtowania procedury obowiązującej w sprawach podatkowych. W postępowaniu podatkowym regułą jest, że decyzje nieostateczne podlegają natychmiastowej wykonalności z mocy prawa, ponadto na postanowienie w sprawie wstrzymania wykonania decyzji nie służy zażalenie, a w konsekwencji nie służy też skarga do sądu administracyjnego. W ogólnym postępowaniu administracyjnym natychmiastowa wykonalność dotyczy z reguły tylko tych decyzji, którym nadany został rygor natychmiastowej wykonalności. Na postanowienie w sprawie rygoru natychmiastowej wykonalności służy zażalenie, a tym samym dopuszczalna jest również skarga do sądu administracyjnego.

Inf. 1-3/2004, str. 47

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

1. Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów (19.05.2004 r.) poinformowała, że istnienie odmiennych zasad wykonalności nieostatecznych decyzji "ogólnoadministracyjnych" i decyzji podatkowych, jest uzasadnione. Zasada względnej suspensywności odwołania w sprawach podatkowych funkcjonowała w Polsce poczynając od Ordynacji podatkowej z 1934 r. i kończąc na obowiązującej obecnie. Analogiczne rozwiązania obowiązują w Niemczech, Francji, Austrii i Portugalii. Niemniej, m.in. w celu przeciwdziałania sytuacjom, w których wyegzekwowanie należności podatkowej wynikającej z wadliwej decyzji podatkowej (przed zakończeniem postępowania odwoławczego bądź postępowania sądowo-administracyjnego) prowadzi do faktycznej likwidacji działalności gospodarczej prowadzonej przez podatnika, w przyjętej przez Radę Ministrów strategii podatkowej przewidziano nowelizację Ordynacji podatkowej. Rozważa się wstrzymanie wykonania decyzji podatkowej po przedłożeniu przez podatnika gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej. Rozważana jest także możliwość wprowadzenia, postulowanego przez Rzecznika, zażalenia na postanowienie w sprawie wstrzymania wykonania decyzji, aczkolwiek ten środek zaskarżenia może okazać się ułomny, gdyż zwykle zanim doszłoby do jego rozpatrzenia przez organ podatkowy i zbadania sprawy przez sąd administracyjny, w obrocie prawnym będzie już decyzja ostateczna i sprawa wstrzymania wykonania decyzji organu I instancji stanie się bezprzedmiotowa.