Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

1. W sprawie świadczeń dla osób, które utraciły prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Rzecznik otrzymuje skargi od osób, które po dłuższym okresie pobierania świadczenia rentowego zostały uznane za zdolne do pracy. Większość z nich skierowała sprawę utraty prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy na drogę sądową. Postępowanie sądowe w takich sprawach jest na ogół długotrwałe. Odmowa prawa do renty w praktyce często oznacza utratę podstawowego źródła utrzymania nie tylko dla świadczeniobiorcy, ale także dla jego rodziny. Osoby znajdujące się w takiej sytuacji, nie czekając na rozstrzygnięcie sądowe w kwestii uprawnień do renty, ubiegają się o rejestrację w urzędzie pracy i uzyskanie zasiłku dla bezrobotnych. Niektóre urzędy pracy wydają w takich sprawach decyzje o dokonaniu rejestracji i wypłacie zasiłku dla bezrobotnych. W zasadzie jednak poinformowanie urzędu pracy o złożonym odwołaniu od decyzji organu rentowego w sprawie utraty prawa do renty staje się przyczyną wydania przez urząd postanowienia o zawieszeniu postępowania do czasu rozstrzygnięcia sprawy przez sąd. Takim osobom pozostaje wówczas możliwość ubiegania się o prawo do zasiłku okresowego. Z otrzymywanych skarg wynika, że ze względu na ograniczone środki finansowe pomoc taka nie jest udzielana albo wysokość zasiłków i okres ich wypłaty ustalane są na minimalnym poziomie. Rzecznik prosi o przedstawienie informacji o formach wsparcia udzielanego takim osobom oraz ocenę systemu z punktu widzenia skutecznej realizacji prawa do zabezpieczenia społecznego

Inf. 1-3/2004, str. 52

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

1. Minister Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej (31.03.2004 r.) poinformował, że skorzystanie przez osobę tracącą prawo do renty z możliwości odwołania się od niekorzystnej dla niej decyzji na drodze sądowej nie oznacza, iż osoba ta nie może zarejestrować się w urzędzie pracy jako osoba bezrobotna. W przypadku, gdy osobie odwołującej się od decyzji uznającej ją za zdolną do pracy sąd przyzna rację, ZUS oraz inne organy rentowe, które wypłacają przyznane świadczenie pomniejszają je o kwotę odpowiadającą wysokości wypłaconych przez ten okres zasiłków. Kwota potrącenia nie może być wyższa niż przyznana za ten okres kwota renty. Jeśli osoba korzystająca z możliwości odwołania się od niepomyślnej dla niej decyzji na drodze sądowej nie zarejestruje się w urzędzie pracy, może w sposób nieodwracalny utracić prawo do pobierania zasiłku dla bezrobotnych. Pomoc fakultatywna (zasiłki okresowe i celowe) świadczona jest w miarę posiadanych przez ośrodki pomocy społecznej środków finansowych i w pierwszej kolejności przeznaczana jest na rzecz środowisk pozbawionych jakiegokolwiek dochodu własnego. Ze względu na ograniczone środki finansowe w części województw pomoc w takiej formie nie jest realizowana, bądź udzielana jest na poziomie minimum. Zmiany wprowadzone w nowej ustawie o pomocy społecznej, która wejdzie w życie od 1.05.2004 r., mają poprawić skuteczność adresowania świadczeń rodzinnych i zwiększyć realną kwotę dofinansowania kosztów utrzymania dzieci w rodzinach niezamożnych.