Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

1. W sprawie odmawiania przez organy prokuratury wszczęcia postępowania przygotowawczego w przypadku złożenia przez rektorów wyższych uczelni zawiadomienia o działalności firm i osób przygotowujących odpłatnie prace licencjackie i magisterskie dla studentów.

Jak wynika z doniesień w mediach, do organów prokuratury zostały złożone przez rektorów wyższych uczelni zawiadomienia o działalności firm i osób przygotowujących odpłatnie prace licencjackie i magisterskie dla studentów. W sprawach tych zapadły postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania przygotowawczego. Zażalenia na te rozstrzygnięcia złożone przez władze uczelni nie zostały rozpoznane, bowiem uznano, iż pochodzą od osób nieuprawnionych. Rozważenia wymaga odpowiedzialność karna osób przedkładających jako sporządzone przez siebie prace magisterskie i licencjackie za popełnienie przestępstwa określonego w art. 272 Kk, względnie jego usiłowania, zaś przygotowanie pracy - jako pomocnictwo lub współsprawstwo w tym zakresie. Osoba przygotowująca pracę na zlecenie studenta, która co najmniej godzi się na przedstawienie jej pracy przez studenta jako jego własnej, może odpowiadać karnie za pomocnictwo z zamiarem wynikowym. Przy przyjęciu takiego rozwiązania odpowiedzialność przygotowującego pracę byłaby niezależna od odpowiedzialności studenta. Przedmiotem ochrony, do którego odnosi się przestępstwo z art. 272 Kk, jest wiarygodność dokumentów. Pośrednio przepis ten chroni także prawidłowe funkcjonowanie organów wymiaru sprawiedliwości, a także innych organów uprawnionych do wystawiania dokumentów mających znaczenie prawne. W tym kontekście wydaje się, że wyższe uczelnie mogą być uznane za instytucje pokrzywdzone w rozumieniu art. 49 § 1 i 2 Kpk. Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się o rozważenie poddania kontroli zasadności podstawy formalno-prawnej postanowień o odmowie wszczęcia postępowania przygotowawczego oraz rozstrzygnięć o pozostawieniu bez rozpoznania zażaleń władz wyższych uczelni na te postano

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

1. Zastępca Prokuratora Generalnego - Prokurator Krajowy (18.06.2004 r.) poinformował, że w sprawach zakończonych w roku 2003 i w roku bieżącym dotyczących działalności firm i osób przygotowujących odpłatnie prace licencjackie i magisterskie odnotowano tylko jedno takie postępowanie, zakończone decyzją o odmowie wszczęcia dochodzenia. Dochodzenie w tej sprawie złożyły osoby fizyczne nie działające w imieniu uczelni, w związku z czym nie przysługiwał im status osób pokrzywdzonych w postępowaniu. Na polecenie Prokuratury Krajowej decyzja kończąca postępowanie została poddana kontroli przez Prokuratora Apelacyjnego. W wyniku kontroli zakres postępowania uznano za niewystarczający, a kończącą je decyzję za przedwczesną. Prokuratorowi Rejonowemu polecono wszczęcie w tej sprawie postępowania przygotowawczego o przestępstwo z art. 272 Kk. Postępowanie jest kontynuowane. Okolicznością utrudniającą ściganie tego rodzaju działalności jest niedoskonałość przepisów ustawy o szkolnictwie wyższym, które nie dość precyzyjnie określają wymagania odnośnie trybu i toku powstawania prac będących wraz z egzaminem podstawą nadania tytułu zawodowego czy naukowego.
Inf. 4-6/2004, str. 47