Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Zgłoszenie udziału Rzecznika Praw Obywatelskich w postępowaniu w sprawie skargi konstytucyjnej Klary B., dotyczącej braku możliwości zaskarżenia postanowienia sąduo zamianie kary porządkowej grzywny na karę pozbawienia wolności (sygn. akt SK 26/04).

Rzecznik Praw Obywatelskich przedstawił następujące stanowisko: art. 50 § 3 ustawy z dnia 27.07.2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych jest niezgodny z art. 45 ust. 1 oraz z art. 78 i art. 176 ust. 1 Konstytucji RP.

Jak stanowi art. 50 § 3 ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych, w razie nieuiszczenia grzywny za naruszenie porządku czynności sądowych oraz powagi sądu, zamienia się ją na karę pozbawienia wolności do siedmiu dni. Sąd ma jedynie zbadać, czy osoba ukarana grzywną zapłaciła odpowiednią sumę pieniężną i jeśli przekona się, że tak się nie stało, to - niezależnie od przyczyn, jakimi spowodowane było nieuiszczenie grzywny w danym wypadku, musi zamienić ją na karę pozbawienia wolności. Co więcej, nie zostały doprecyzowane kryteria, według których sądy mają dokonywać "przeliczenia" nieuiszczonej grzywny na karę pozbawienia wolności (przepis wyznacza jedynie maksymalny wymiar kary zastępczej). Ponadto nie zostało wyraźnie wskazane prawo do zaskarżenia postanowienia o zamianie kary porządkowej grzywny na karę pozbawienia wolności. Zaskarżony przepis narusza zatem prawo do odpowiedniego ukształtowania procedury sądowej (art. 45 ust. 1 Konstytucji RP), jak również prawo do zaskarżenia do sądu drugiej instancji orzeczenia wydanego w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji (art. 78 i art. 176 ust. 1 Konstytucji RP).