Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

1. W sprawie reformy systemu opieki nad dzieckiem.

Podstawowymi założeniami reformy systemu opieki nad dzieckiem powinny być: wykorzystanie wszelkich możliwych środków przed podjęciem decyzji o umieszczeniu dziecka poza rodziną, niedopuszczenie do umieszczenia dzieci poza rodziną bez jednoczesnego podjęcia z nią pracy socjalnej. Jeśli umieszczenie poza rodziną jest niezbędne, pierwszeństwo powinny mieć placówki rodzinne. Kolejnym założeniem powinno być wyłącznie czasowe wspomaganie rodziców przez państwo. Umieszczenie dziecka poza rodziną powinno być jak najkrótsze. Realizacja reformy nadal szwankuje. Liczba dzieci w placówkach typu zakładowego nie zmniejsza się, są nawet zamiary budowy nowych domów dziecka, mimo tego, że wiedza o następstwach pobytu dzieci w takich placówkach jest coraz bardziej powszechna. Wstępne poparcie Komisji Kodyfikacyjnej znalazło stanowisko przedstawione przez Rzecznika w kwestiach statusu małoletniego w postępowaniu opiekuńczym oraz wpisania nakazu respektowania godności dziecka jako standardu wykonywania władzy rodzicielskiej. Rzecznik Praw Obywatelskich prosi o poinformowanie, jaki jest obecny stan prac Komisji nad nowelizacją Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oraz Kodeksu postępowania cywilnego w omawianym zakresie.

Inf. 10-12/2004, str. 65

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

1. Przewodniczący Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego działającej przy Ministrze Sprawiedliwości (12.01.2005 r.) poinformował, że w przygotowanych projektach zmian i uzupełnień obowiązujących unormowań prawa rodzinnego uwzględniono sugestie zawarte w wystąpieniach Rzecznika Praw Obywatelskich. Przewiduje się unormowanie w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym zasad i przesłanek zastępczej pieczy nad dzieckiem. Wypełniona zostanie luka w unormowaniach odnośnie ustalania i zaprzeczania macierzyństwa. Przygotowano zmianę art. 80 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, który obecnie dopuszcza unieważnienie uznania dziecka z powodu samej wady oświadczenia woli bez względu na rzeczywiste pochodzenie dziecka. Wstępny projekt zmiany art. 95 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stanowi, że władza rodzicielska obejmująca w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, powinna być wykonywana z poszanowaniem godności dziecka, tak jak tego wymaga jego dobro i interes społeczny. W art. 576 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego Komisja proponuje dodanie zdania: "Sąd ustalając prawa dziecka, powinien je wysłuchać i uwzględnić jego rozsądne życzenia, jeżeli stopień dojrzałości dziecka na to pozwala".
Inf. 1-3/2005, str.101