Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Przewodniczącego Sejmowej Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych w sprawie braku prawnej możliwości repatriacji Polaków mieszkających w europejskiej części byłego ZSRR oraz trudności w nabyciu obywatelstwa polskiego w drodze uznania za repatrianta.

Do Rzecznika Praw Obywatelskich zwrócił się obywatel Federacji Rosyjskiej ze skargą dotyczącą nierówności między osobami pochodzenia polskiego zamieszkałymi w azjatyckiej części Federacji Rosyjskiej, a Polakami mieszkającymi w europejskiej części tego państwa. Przepis art. 10 ustawy o repatriacji stanowi, iż Rada Ministrów może określić, w drodze rozporządzenia, inne państwa lub inne części Federacji Rosyjskiej niż wymienione w art. 9, których obywatele polskiego pochodzenia mogą ubiegać się o wydanie wizy wjazdowej w celu repatriacji, w szczególności w których osoby polskiego pochodzenia są dyskryminowane ze względów religijnych, narodowościowych lub politycznych. Art. 52 ust. 5 Konstytucji przewiduje, iż osoba, której pochodzenie polskie zostało stwierdzone zgodnie z ustawą, może osiedlić się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na stałe. Wątpliwości budzi także art. 41 ust. 2 pkt 1 ustawy o repatriacji stanowiący, iż za repatrianta może być uznana osoba spełniająca m.in. warunek złożenia w terminie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy wniosku o uznanie za repatrianta. Przepis ten pozbawił znaczną grupę osób możliwości nabycia obywatelstwa polskiego w drodze uznania za repatrianta. Do wymienionej grupy należą osoby, które w ustawowym terminie do złożenia wniosku o uznanie za repatrianta nie uzyskały zezwolenia na osiedlenie się. Osoby takie muszą oczekiwać przez 5 lat na zezwolenie na osiedlenie się, a następnie kolejne 5 lat na obywatelstwo polskie. Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się o podjęcie stosownej inicjatywy ustawodawczej w omówionym zakresie.