Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

1. W sprawie wliczania do podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne nauczycielskiego dodatku mieszkaniowego.

Organy rentowe traktują nauczycielski dodatek mieszkaniowy, określony w art. 54 ust. 3 Karty Nauczyciela, jako przychód nauczyciela z tytułu zatrudnienia, w konsekwencji czego dodatek ten jest wliczany do podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne. Taka praktyka organów rentowych została ostatnio skutecznie podważona w postępowaniu sądowym wszczynanym na wniosek płatników składek na ubezpieczenia społeczne. W wyroku z dnia 6.07.2005 r. (sygn. akt III UK 50/05, niepubl.), Sąd Najwyższy oddalił kasację organu rentowego w sprawie o zapłatę składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne od nauczycielskich dodatków mieszkaniowych za okres od 1.09.2002 r. Według koncepcji zaprezentowanej w kasacji, nauczyciel pobierający dodatek mieszkaniowy na podstawie art. 54 ust. 3 Karty Nauczyciela, nie tylko uzyska emeryturę lub rentę wyższą od nauczyciela o takim samym stażu pracy i poziomie wynagrodzenia, ale zatrudnionego w miejscowości powyżej 5.000 mieszkańców, lecz zachowa też prawo do dalszego zajmowania mieszkania. Koncepcja ta jest sprzeczna z konstytucyjną zasadą równości wobec prawa i dyskryminuje nauczycieli nie objętych zakresem podmiotowym tego przepisu. W sądach pracy i ubezpieczeń społecznych przybywa spraw spornych z tego zakresu. W tej sytuacji zasadne wydaje się rozważenie możliwości zmiany stanowiska organów rentowych w kwestii uznawania nauczycielskich dodatków mieszkaniowych za przychód ze stosunku pracy i wliczania tego świadczenia do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

Inf. 10-12/2005, str.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

1. Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej (10.02.2006 r.) poinformował, że w wystąpieniach adresowanych do Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej oraz do ZUS respondenci powołują się na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11.07.2002 r. (sygn. akt II UKN 429/01), w którym Sąd stwierdził, że nauczycielskie dodatki mieszkaniowe nie podlegają składkom na ubezpieczenia społeczne. Linia orzecznictwa sądowego w tych sprawach od początku nie miała jednolitego charakteru. W ostatnim czasie dociera do Ministerstwa coraz więcej sygnałów o pojawiających się rozstrzygnięciach potwierdzających dotychczasowe stanowisko Ministerstwa i ZUS w sprawie obejmowania składkami na ubezpieczenia społeczne nauczycielskich dodatków mieszkaniowych. W wyroku z dnia 29.09.2005 r. (sygn. akt I UK 83/05) Sąd Najwyższy stwierdził, iż nauczycielskie dodatki mieszkaniowe są przychodem ze stosunku pracy zarówno w rozumieniu przepisów podatkowych, jak i rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Jednocześnie wskazał, że dodatki te stanowią podstawę wymiaru składek. Przeciw wyłączeniu nauczycielskich dodatków mieszkaniowych z podstawy wymiaru składek dodatkowo przemawia nie tylko zmniejszenie dochodów FUS, ale przede wszystkim obniżenie w dalszej perspektywie nowo przyznanych emerytur i rent nauczycieli zatrudnionych na wsi oraz w małych miejscowościach.
Inf. 1-3/2006, str.