Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

1. W sprawie utraty zasiłku rodzinnego przez osoby wyjeżdżające za granicę.

Z dniem 1.09.2005 r. wszedł w życie przepis art. 1 ust. 3 ustawy o świadczeniach rodzinnych mówiący, że świadczenia rodzinne przysługują uprawnionym osobom zamieszkującym i przebywający na terytorium Polski przez okres co najmniej 1 roku przed złożeniem wniosku oraz przez okres zasiłkowy, w którym otrzymują świadczenia rodzinne. Rygorystyczna interpretacja tego przepisu powoduje, że osoby które nawet na krótki okres czasu podjęły pracę za granicą, tracą zasiłek, mimo iż wypełniają pozostałe kryteria ustawowe. Na szkoleniach pracownicy pomocy społecznej dowiedzieli się, że nawet jeśli ktoś przebywał za granicą tylko trzy dni, traci prawo do zasiłku rodzinnego. Szczególne znaczenie dla właściwej interpretacji tego przepisu ma w ocenie Rzecznika uchwała Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21.08.1991 r. (W 7/91) w której stwierdzono, że przebywanie na terytorium polskim obywatela polskiego nie wyklucza jego możliwych wyjazdów zagranicznych. Istotne jest jednak wskazanie, że przebywanie w Polsce nosi cechy stworzenia w tym właśnie kraju ośrodka jego osobistych i majątkowych interesów i jest połączone z zamiarem stałego w niej pobytu.

Inf. 10-12/2005, str.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

1. Minister Pracy i Polityki Społecznej (6.12.2005 r.) poinformował, że sytuacji gdy osoba w celach zarobkowych wyjechała na krótki okres czasu poza granice RP nie można mówić, że nie ma zamiaru stałego pobytu i tym samym nie zamieszkuje w Polsce, w szczególności gdy w Polsce pozostały jej dzieci. Osoba ta nie traci prawa do świadczeń rodzinnych. Stanowisko takie Ministerstwo prezentuje od chwili wejścia w życie ustawy o świadczeniach rodzinnych, czemu dawało wielokrotnie wyraz w odpowiedziach na kierowane pytania, jak również podczas spotkań z realizatorami tej ustawy. Niestety zdarza się, że nie podzielają tego stanowiska gminy oraz samorządowe kolegia odwoławcze. Ponadto w sytuacji, gdy osoba występująca o świadczenia rodzinne wyjechała w celach zarobkowych do jednego z państw Unii Europejskiej, zastosowanie mają przepisy dotyczące koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (rozporządzenie Rady UE Nr 1408 z dnia 14.06.1971 r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we wspólnocie) i przepis art. 1 ust. 3 ustawy o świadczeniach rodzinnych nie znajduje zastosowania. Przepis art. 1 ust. 3 został wprowadzony, gdyż z wnioskami o świadczenia rodzinne występowali często pełnomocnicy rodzin, które wyjechały z Polski i od dłuższego czasu przebywają poza granicami RP, na przykład w USA, Kanadzie. Biorąc pod uwagę fakt, że przepis art. 1 ust. 3 ustawy o świadczeniach rodzinnych stwarza problemy interpretacyjne, przygotowana została nowelizacja tego artykułu zawarta w projekcie ustawy przyjętym w dniu 28.11.2005 r. przez Radę Ministrów i skierowanym do Sejmu.
Inf. 10-12/2005, str.