Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

1. W sprawie braku obowiązku informowania obywateli o zmianie numeru PESEL.

W Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich badana była skarga rodziców, którzy przez kilka lat nie byli powiadomieni o fakcie zmiany numerów PESEL ich dzieci. Posługując się wcześniej nadanymi numerami PESEL, skarżący napotkali trudności w trakcie ubiegania się o wydanie paszportów dla dzieci oraz podczas starań o otrzymanie refundacji świadczeń medycznych z Narodowego Funduszu Zdrowia. Postępowanie wyjaśniające w tej sprawie wskazało na istnienie luki w przepisach prawa. Ustawa o ewidencji ludności i dowodach osobistych nie nakłada na organ właściwy w sprawie nadania numeru PESEL obowiązku informowania obywateli o nadaniu im lub zmianie tego numeru, za wyjątkiem sytuacji gdy numer PESEL nadany jest na wniosek innych osób niż wymienione w art. 31a ust. 3 tej ustawy. Minister właściwy do spraw administracji publicznej powiadamia o nadaniu numeru PESEL jedynie organy, którym w myśl ustawy przysługuje uprawnienie do wystąpienia z wnioskiem o nadanie tego numeru. W stosunku do obywateli polskich zameldowanych na pobyt stały lub czasowy, a także osób ubiegających się o wydanie dowodu osobistego, podmiotem uprawnionym do wystąpienia z wnioskiem jest organ gminy. Przepisy nie obligują jednak wójta, burmistrza lub prezydenta miasta do powiadomienia obywatela o nadaniu mu numeru PESEL. Dotyczy to także sytuacji, gdy numer PESEL został zmieniony na wniosek organu gminy. Przedstawiony problem wskazuje na konieczność dokonania zmiany ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych i wprowadzenia regulacji, które wyposażą obywatela w prawo do informacji o nadaniu mu lub zmianie numeru PESEL i jednoznacznie określą podmiot, na którym będzie spoczywał obowiązek udzielenia obywatelowi takiej informacji.

Inf. 10-12/2005, str.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

1. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji (1.02.2006 r.) przyznał, że może dochodzić do sytuacji niedoinformowania obywateli o nadaniu lub zmianie numeru PESEL. W celu zapobieżenia powstawaniu wątpliwości zasygnalizowanych w wystąpieniu Rzecznika, przy przygotowywaniu projektu nowelizacji przepisów dotyczących ewidencji ludności i dowodów osobistych, rozważona zostanie kwestia dokonania stosownych zmian. Do czasu opracowania projektu nowelizacji ustawy w omawianym zakresie, MSWiA wystosuje pismo do Dyrektorów Wydziałów Spraw Obywatelskich i Migracji Urzędów Wojewódzkich nadzorujących sprawy z zakresu ewidencji ludności, z zaleceniem przypomnienia organom gmin o potrzebie informowania obywateli o zmianie numeru PESEL. W piśmie MSWiA zaproponuje, aby kierownicy Urzędów Stanu Cywilnego przy sporządzaniu aktu urodzenia dziecka informowali rodziców, że dziecko zostanie zameldowane w trybie art. 14 ust. 2 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych, a informacje o nadanym dziecku numerze PESEL uzyskają w organie gminy, w komórce ewidencji ludności w ciągu miesiąca od daty zameldowania. Pozostałe osoby dopełniające obowiązku meldunkowego, dla których organ gminy wystąpił o nadanie numeru PESEL, będą mogły uzyskać informację o nadanym numerze w tym organie w ciągu miesiąca od daty zameldowania.
Inf. 1-3/2006, str.