Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

1. w sprawie zróżnicowanych uprawnień do wypłaty nowego świadczenia emerytalnego.

Każda osoba, która w czasie posiadania uprawnień do wcześniejszej emerytury spełniła warunki do uzyskania prawa do emerytury z tytułu osiągnięcia powszechnie obowiązującego wieku emerytalnego, może zgłosić wniosek o przyznanie emerytury z tego tytułu prawnego. Podstawą wymiaru nowej emerytury jest podstawa wymiaru wcześniej przyznanej emerytury. Jeśli jednak osoba do niej uprawniona po przyznaniu wcześniejszej emerytury co najmniej przez 30 miesięcy podlegała ubezpieczeniu społecznemu, wówczas część socjalną nowej emerytury oblicza się od kwoty bazowej obowiązującej w dniu nabycia uprawnień do tego świadczenia. W praktyce oznacza to wyższy wymiar świadczenia dla znacznej grupy świadczeniobiorców. Organy rentowe uzależniają podjęcie wypłaty nowo przyznanej emerytury od spełnienia warunków określonych w art. 103 ust. 2a ustawy. W ocenie organów rentowych przepis ten nie zwalnia osób, które nabyły prawo do drugiej emerytury z obowiązku rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywały zatrudnienie bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do nowej emerytury. Osobom, które nie zrealizowały obowiązku rozwiązania stosunku pracy z dotychczasowym pracodawcą wypłacana jest wyłącznie wcześniej przyznana emerytura, często w wysokości niższej niż nowe świadczenie. Taka interpretacja przepisów przez organy rentowe jest przyczyną skarg kierowanych do Rzecznika.

Wszelkie ograniczenia prawa do wypłaty emerytury po osiągnięciu wieku emerytalnego mogą być ustanawiane tylko w ustawie. Ponadto opisane zróżnicowanie uprawnień może budzić wątpliwości z punktu widzenia konstytucyjnych zasad równości i sprawiedliwości społecznej.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej (17.07.2006 r.) poinformowała, że z przepisu art. 21 ustawy o emeryturach rentach z FUS wynika, że każda osoba, która w czasie uprawnień do wcześniejszej emerytury spełniła warunki do emerytury z innego tytułu (np. w związku z osiągnięciem powszechnie obowiązującego wieku emerytalnego) może zgłosić wniosek o przyznanie drugiej emerytury z innego tytułu prawnego. Taki wniosek składają wyłącznie osoby, które po przyznaniu wcześniejszej emerytury co najmniej przez 30 miesięcy pracowały i podlegały ubezpieczeniu społecznemu, bo tylko wtedy ich nowa emerytura jest wyższa od poprzednio przyznanej.
Jeżeli nabycie prawa do nowej emerytury nastąpiło w czasie zatrudnienia, to podjęcie jej wypłaty jest uzależnione od spełnienia warunków określonych w art. 103 ust. 2a ustawy. Przepis ten nie zwalnia osób, które nabyły prawo do drugiej emerytury z obowiązku rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywały zatrudnienie bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do nowej emerytury. Jeśli nie nastąpi rozwiązanie stosunku pracy, to wypłacana może być wyłącznie wcześniej przyznana emerytura, o ile w przypadku tego świadczenia były spełnione warunki art. 103 ust. 2a ustawy.
Emeryt zachowuje prawo wyboru wypłaty jednego z przysługujących świadczeń. Jeśli jedno ze świadczeń podlega zawieszeniu, ze względu na niespełnienie warunku art. 103 ust. 2a, to wypłacane może być drugie z nich.