Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie trudności w realizacji przez ZUS zadań wynikających z ustawy o systemie zabezpieczeń społecznych.

Zgodnie z art. 50 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, począwszy od 2006 r., w terminie do 31 sierpnia każdego roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest obowiązany do przesyłania ubezpieczonym urodzonym po dniu 31.12.1948 r. informacji o zaewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego składkach ogółem. ZUS nie wywiązał się z tego obowiązku, a zakres możliwych do uzyskania przez ubezpieczonych informacji o stanie konta w dalszym ciągu odbiega od schematu wymaganego ustawą.

Osoby prowadzące działalność pozarolniczą nie mają możliwości uzyskania z ZUS informacji o ewentualnych nieprawidłowościach w płaceniu składek. Tymczasem zgodnie z art. 14 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, ubezpieczenie chorobowe ustaje od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, za który nie opłacono w terminie należnej składki.

Osoby prowadzące działalność pozarolniczą, które otrzymywały z ZUS zaświadczenia o niezaleganiu z należnościami z tytułu składek za okresy przypadające po 1.01.1999 r. często w celu uzyskania zaświadczenia musiały przedstawiać poświadczone kopie złożonych dokumentów rozliczeniowych, gdyż ZUS nie był w stanie odnaleźć złożonych oryginałów. Po upływie kilku lat osoby te dowiadują się, że zalegają ze składkami powiększonymi o odsetki za okres, co do którego miały pewność odnośnie prawidłowości złożonych dokumentów i wpłaconych należności, co znajdowało potwierdzenie w wystawionych zaświadczeniach.

Konieczne wydaje się opracowanie realnego programu wdrożenia nowego systemu ubezpieczeń społecznych na postawie pełnego rozeznania możliwości systemu informatycznego ZUS, a następnie wprowadzenie do ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych uregulowań w zakresie obowiązków ZUS i uprawnień ubezpieczonych.