Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Budownictwa w sprawie zaskarżalności niektórych rozstrzygnięć organów nadzoru budowlanego.

Jeśli obiekt budowlany wznoszony jest bez wymaganego pozwolenia na budowę, jednak stosownie do art. 48 ust. 2 ustawy - Prawo budowlane, budowa ta jest zgodna z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz nie narusza przepisów w zakresie uniemożliwiającym doprowadzenie obiektu budowlanego lub jego części do stanu zgodnego z prawem, właściwy organ wydaje postanowienie o wstrzymaniu prowadzenia robót budowlanych i podejmuje czynności zmierzające do legalizacji budowy. Ustawa nie przewiduje możliwości zaskarżenia tego postanowienia zażaleniem. Rozstrzygnięcie w przedmiocie wstrzymania prac budowlanych nakłada na obywatela określone obowiązki, ponadto może mieć duże znaczenie majątkowe dla inwestora, a wręcz narażać go na niepowetowaną szkodę.

Analogiczny problem braku drogi odwoławczej występuje w przypadku postanowienia wydawanego na podstawie art. 49 b ust. 2 ustawy, czyli rozstrzygnięcia o wstrzymaniu prac budowlanych wykonywanych bez wymaganego zgłoszenia bądź pomimo wniesienia sprzeciwu przez właściwy organ. Natomiast jeśli postanowienie o wstrzymaniu robót budowlanych wydawane jest na podstawie art. 50 ust. 1 ustawy - Prawo budowlane, stronie przysługuje zażalenie na to rozstrzygnięcie.

Przepisy art. 48 ust. 1 i art. 49 b ust. 1 dotyczą obiektu budowlanego bądź jego części będącego w budowie bądź już wybudowanego bez wymaganego pozwolenia lub zgłoszenia. Natomiast art. 50 ust. 1 pkt 1 odnosi się do samowolnie zrealizowanych robót budowlanych, nie będących budową. W efekcie zażalenie przysługuje na postanowienie o wstrzymaniu np. przebudowy obiektu budowlanego, natomiast nie przysługuje na postanowienie o wstrzymaniu nadbudowy bądź rozbudowy takiego obiektu. W opinii Rzecznika takie zróżnicowanie środków prawnych, w porównywalnych sytuacjach, nie znajduje racjonalnego uzasadnienia.