Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie zasad podlegania ubezpieczeniu chorobowemu przez osoby prowadzące działalność pozarolniczą, w tym działalność gospodarczą.

Zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych osoby prowadzące działalność gospodarczą podlegają dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu. Zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 2 tej ustawy ubezpieczenie to ustaje od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, za który nie opłacono w terminie należnej składki. Przepis ten przewiduje także możliwość wnioskowania do ZUS o wyrażenie zgody na opłacenie składki po terminie. Osoby, które nieprawidłowo opłaciły składkę na ubezpieczenie chorobowe, w wielu przypadkach tracą możliwość dalszego pozostawiania w ubezpieczeniu chorobowym, a w konsekwencji prawo do zasiłku chorobowego.

Problemy związane z brakiem należytej ochrony ubezpieczonych podlegających dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu były przedmiotem wystąpień Rzecznika w latach 2000-2002 do Ministra Pracy i Polityki Społecznej. W odpowiedziach zapewniano, iż osoby, które nie zapłaciły składki w terminie i w pełnej wysokości, ale później opłacały ją prawidłowo, mimo niezłożenia ponownego wniosku o objęcie ubezpieczeniem chorobowym są traktowane jak osoby, które złożyły taki wniosek. Ze skarg wpływających do Rzecznika wynika, że organy rentowe nie stosują tej zasady.

Rzecznik zwrócił się z wnioskiem o wprowadzenie do ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych zasady, że osoby, które poprzednio nie zapłaciły składek w terminie i w pełnej wysokości, ale później opłacają je już w prawidłowej wysokości i w odpowiednim terminie, mimo braku złożenia ponownego wniosku o objęcie ubezpieczeniem chorobowym, traktowane są jak osoby, które złożyły zgłoszenie do tego ubezpieczenia. Uznanie, że takie osoby pozostają w dobrowolnym ubezpieczeniu chorobowym zapewni im prawo do świadczeń z tytułu ubezpieczenia chorobowego.