Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wniosek do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie udzielania przez sądy zabezpieczenia powództwa polegającego na zakazie publikacji w sprawach o ochronę dóbr osobistych z udziałem prasy, co stanowi nieproporcjonalne ograniczenie konstytucyjnej zasady wolności wypowiedzi (sygn. akt K 13/07).

Rzecznik wniósł o stwierdzenie niezgodności art. 755 § 2 ustawy - Kodeks postępowania cywilnego z art. 14 oraz 54 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP. Przepis art. 755 § 2 k.p.c. stanowi, że w sprawach przeciwko środkom społecznego przekazu o ochronę dóbr osobistych, sąd odmówi udzielenia zabezpieczenia polegającego na zakazie publikacji, jeżeli zabezpieczeniu sprzeciwia się ważny interes publiczny. Udzielenia zabezpieczenia może żądać każda strona lub uczestnik postępowania, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia. Konsekwencją zastosowania tego przepisu jest wydanie orzeczenia zakazującego publikacji na czas trwania postępowania sądowego o osobach, których działalność z racji ich roli i sprawowanych funkcji znajduje się w centrum zainteresowania opinii publicznej. W oparciu o przesłanki wynikające z art. 755 § 2 k.p.c. sąd wydał postanowienie zakazujące dziennikarzowi Tygodnika Podhalańskiego publikacji o współpracy kustosza sanktuarium na Krzeptówkach ze Służbą Bezpieczeństwa, uzasadniając decyzję obawą o naruszenie dóbr osobistych duchownego. Ograniczenia praw i wolności konstytucyjnych mogą być wprowadzane, ale w zakresie niezbędnym i muszą być traktowane w kategoriach wyjątków. Tymczasem kwestionowany przepis odwraca tę zasadę. W trosce o ochronę praw i wolności innych osób, ustawodawca w art. 755 § 2 k.p.c. jako zasadę ustanowił zakaz publikacji. Od tej zasady sąd może odstąpić wyjątkowo i to nie w imię wolności wypowiedzi, lecz ważnego interesu publicznego.