Wysapienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie zmian w zakresie orzekania przez ławników z dnia 2007-12-11.
Wysapienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie zmian w zakresie orzekania przez ławników.
Do Rzecznika wpływają liczne skargi od osób kwestionujących zasadność zmian w zakresie orzekania przez ławników wprowadzonych ustawą z dnia 15.03.2007 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego, ustawy - Kodeks postępowania karnego oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Przepisy te, które weszły w życie w dniu 28.07.2007 r., znacznie ograniczyły zakres spraw, w których w składzie sądu orzekają ławnicy.
Dotychczas zasadą było rozpatrywanie sprawy przez skład jednego sędziego oraz dwóch ławników, od której ustawa przewidywała wyjątki. Obecnie zasadą jest jednoosobowy skład sądu, a tylko w przypadkach enumeratywnie wyliczonych w ustawie orzekają również ławnicy.
W przypadku postępowania karnego dotyczy to spraw o największym ciężarze gatunkowym - o zbrodnie oraz o zagrożone karą dożywotniego pozbawienia wolności, gdzie skład jest rozszerzony do dwóch sędziów i trzech ławników. W postępowaniu cywilnym zaś udział ławników jest przewidziany tylko w kilku rodzajach spraw z zakresu prawa pracy oraz prawa rodzinnego.
Skoro Konstytucja RP w art. 182 wyraźnie przewiduje istnienia czynnika społecznego w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości, to jego rola nie może być wyłącznie symboliczna, czy pozorna. Podstawowym celem wprowadzania nowych rozwiązań dotyczących organizacji wymiaru sprawiedliwości powinno być zapewnienie jak najszerszej realizacji konstytucyjnego prawa do rzetelnego postępowania sądowego zagwarantowanego przez art. 45 ust. 1 Konstytucji.
Rzecznik zwrócił się o poinformowanie, jak kilkumiesięczne obowiązywanie nowych zasad formowania składu orzekającego w sprawach wpłynęło na funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości.