Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości - Prokuratora Generalnego w sprawie kompensaty przysługującej ofiarom niektórych przestępstw.

Z wniosków wpływających do Rzecznika wynika, że osoby ciężko poszkodowane przestępstwem nie mają możliwości uzyskania kompensaty jedynie ze względu na to, że przepisy ustawy z dnia 7.07.2005 r. o państwowej kompensacie przysługującej ofiarom niektórych przestępstw umyślnych mają zastosowanie wyłącznie do przestępstw popełnionych od dnia wejścia w życie ustawy. Rzecznik sygnalizował ten problem w wystąpieniu z 22.02.2007 r.

Stosownie do art. 18 ust. 2 dyrektywy Rady UE z dnia 29.04.2004 r., Państwa Członkowskie mogą przewidzieć, że środki przewidziane do wykonania dyrektywy będą miały zastosowanie wyłącznie do wnioskujących, którzy doznali uszczerbków w wyniku przestępstw popełnionych po dniu 30.06.2005 r. Tymczasem postanowienia omawianej ustawy mają zastosowanie do przestępstw popełnionych od dnia wejścia jej w życie, czyli od 21.09.2005 r.

Ustawa zawęża również krąg uprawnionych do kompensaty, do ofiar przestępstwa umyślnego popełnionego z użyciem przemocy, wskutek którego doznały naruszenia czynności narządu ciała lub rozstroju zdrowia i do osób najbliższych ofiary, która poniosła śmierć w efekcie przestępstwa umyślnego. Dyrektywa unijna wskazuje jedynie na ofiary przestępstw z użyciem przemocy, nie zawężając tego pojęcia do osób, które doznały ciężkiego uszczerbku na zdrowiu.

Rzecznik postulował także podniesienie kwoty kompensaty (obecnie maksymalnie 12.000 zł).

Z odpowiedzi Ministra Sprawiedliwości wynikało jedynie, że konieczne jest rozważenie dostosowania ustawy do dyrektywy Rady Unii Europejskiej w sprawie odszkodowań dla ofiar przestępstw.

Rzecznik ponownie zwrócił się z prośbą o zainicjowanie nowelizacji ustawy w proponowanym zakresie. Konieczne jest także upowszechnienie wiedzy o możliwości skorzystania z kompensaty wśród osób pokrzywdzonych przestępstwem.