Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Zgłoszenie udziału Rzecznika Praw Obywatelskich w postępowaniu w sprawie skargi konstytucyjnej spółki S.A., dotyczącej podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego (sygn. akt SK 45/07).

Rzecznik przedstawił następujące stanowisko: § 54 ust. 4 pkt 5 lit. c rozporządzenia Ministra Finansów z 15.12.1997 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym jest niezgodny z art. 2, art. 84 in fine oraz art. 92 ust. 1 zd. 1 in fine w związku z art. 217 Konstytucji RP.

Spółka zarzuciła niekonstytucyjność przepisowi rozporządzenia, które utraciło moc z dniem 1.01.2000 r. W przedmiotowej sprawie organy podatkowe uznały, że przeprowadzone przez spółkę transakcje sprzedaży towarów zostały udokumentowane fakturami potwierdzającymi czynności, do których mają zastosowanie przepisy art. 58 i 83 Kodeksu cywilnego, a w szczególności czynności, które jako sprzeczne z zasadami współżycia społecznego należy uznać za nieważne. Zgodnie bowiem z zaskarżonym przepisem, w przypadku gdy wystawiono faktury potwierdzające czynności, do których mają zastosowanie przepisy art. 58 i 83 k.c. - faktury te nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego.

W opinii Rzecznika, spółka prowadząc działalność gospodarczą układała swe stosunki prawne z kontrahentami w oparciu o obowiązujące prawo. W wyniku zastosowania przez organy podatkowe i Wojewódzki Sąd Administracyjny zaskarżonego przepisu, wolność działalności gospodarczej przysługująca spółce została ograniczona. Odmawiając skarżącej spółce prawa do zwrotu podatku od towarów i usług, mimo że podatek ten został zapłacony Skarbowi Państwa przez kontrahentów w wyniku zawartych umów, wykorzystano przepis wykonawczy wydany nie w celu wykonania ustawy, lecz w celu wykreowania normy prawnej nie ustanowionej w ustawie.