Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Zgłoszenie udziału Rzecznika Praw Obywatelskich w postępowaniu w sprawie skargi konstytucyjnej Marka J. dotyczącej zasad zwrotu świadkom kosztów dojazdu (sygn. akt SK 13/08).

Rzecznik przedstawił następujące stanowisko: art. 4 ust. 1 dekretu Rady Ministrów z dnia 26.10.1950 r. o należnościach świadków, biegłych i stron w postępowaniu sądowym jest niezgodny z art. 64 ust. 2 Konstytucji RP.

Istota zarzutów zawartych w skardze konstytucyjnej dotyczy tego, iż objęty nią przepis różnicuje w sposób nieuzasadniony zwrot kosztów dojazdu świadka z uwagi na przedmiot postępowania sądowego. Odmienne reguły zwrotu kosztów dojazdu świadka do sądu (bardziej korzystne) obowiązują w postępowaniu cywilnym, odmienne zaś w postępowaniu karnym, gdzie zwrotowi podlega jedynie część kosztów poniesionych w tym zakresie przez świadka. Stosownie do treści art. 4 ust. 1 dekretu o należnościach świadków, biegłych i stron w postępowaniu sądowym, za koszty podróży uznaje się koszty przejazdu środkiem transportu masowego w klasie najniższej, w braku zaś takiego środka - koszty przejazdu najtańszym z dostępnych środków lokomocji. Zwrot kosztów podróży świadkom w postępowaniu cywilnym regulują przepisy ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. W sprawach cywilnych przysługuje zwrot kosztów podróży związanych ze stawiennictwem w sądzie według zasad obowiązujących przy obliczaniu należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju. Dopuszczalny jest zatem wybór przez świadka środka lokomocji. Zróżnicowanie, jakie powstało w zakresie zasad zwrotu na rzecz świadków poniesionych przez nich kosztów podróży nosi wszelkie cechy dowolności.