Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych w sprawie projektowanego wyłączenia z kręgu beneficjentów ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i politycznych, osób które uczestniczyły w wojnie domowej w Hiszpanii w latach 1936-1939.

Podczas posiedzenia Rady Ministrów w dniu 27.03.2007 r. zostały przyjęte założenia nowelizacji prawa kombatanckiego. Z założeń tych wynika, że celem nowelizacji było poszerzenie kręgu beneficjentów, przy zachowaniu spójności aksjologicznej. Ustawa ma grupować osoby walczące o niepodległość i najciężej represjonowane z powodów politycznych w latach 1939-1989. Jednym z zamiarów nowelizacji prawa kombatanckiego jest wprowadzenie przepisów, które uniemożliwiłyby posiadanie uprawnień kombatanckich przez osoby, których jedynym tytułem do tych uprawnień jest udział w wojnie domowej w Hiszpanii w latach 1936-1939. Nowe przepisy nie miałyby zastosowania do osób, które już uzyskały w latach 1997-2006 decyzje o potwierdzeniu uprawnień (ochrona praw nabytych). W świetle tych założeń zmiana ta miałaby głównie charakter symboliczny, ponieważ dotyczyć będzie jedynie osób, które nie przeszły po 1991 r. procesu weryfikacji uprawnień. Kwestia ta wywołała już liczne reakcje w kraju i za granicą, w tym parlamentu hiszpańskiego.

Z założeń nowelizacji prawa kombatanckiego nie wynika jasno, jakimi przesłankami kierowano się przy projektowaniu wyłączenia z kręgu beneficjentów ustawy osób, które uczestniczyły w wojnie domowej w Hiszpanii w latach 1936-1939 i kogo w istocie ma dotyczyć ograniczenie uprawnień określonych w art. 25 ust. 2 pkt 2 powołanej ustawy. Rzecznik prosi o przedstawienie stanowiska w tej sprawie.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych (17.05.2007 r.) poinformował, że przepis art. 25 ust. 2 pkt 2 zdanie drugie ustawy o kombatantach oraz niektórych innych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego narusza konstytucyjną zasadę równości obywateli wobec prawa, gdyż pozwala korzystać z szeregu świadczeń przewidzianych w ustawie kombatanckiej osobom walczącym w utworzonych na polecenie Stalina Brygadach Międzynarodowych, ale nie pozwala przyznać takich praw osobom walczącym po stronie Hiszpanii narodowej. Rada Ministrów zatwierdziła w dniu 28.03.2007 r. założenia reformy prawa kombatanckiego, które m.in. przewidują wykreślenie zdania drugiego w wymienionym wyżej przepisie. Nowelizacja nie będzie oznaczać, że osoby uczestniczące w wojnie domowej w Hiszpanii zostaną pozbawione finansowych dodatków do emerytur, które są wypłacane każdemu kombatantowi. Zgodnie z zasadą ochrony praw nabytych, będą im one w dalszym ciągu wypłacane, mimo braku w ustawie kombatanckiej przepisów uznających ich za kombatantów. Ponadto, jeśli osoba walcząca w Hiszpanii prowadziła działalność określoną w art. 1 lub 2 ustawy kombatanckiej lub podlegała represjom wskazanym w art. 4, to oczywiście zachowa status kombatanta na podstawie tych tytułów (o ile nie pełniła później służby w komunistycznym aparacie represji). Proponowana przez rząd zmiana ma wiec charakter głównie symboliczny.