Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w sprawie obowiązków inwestorów budowlanych, wynikających z ochrony prawnej budynków.

W wystąpieniu Rzecznik zwrócił uwagę na problem, który zgłaszają mieszkańcy obszarów wpisanych do rejestru zabytków. Podnoszą oni, że dokonanie najmniejszej nawet pracy remontowej w budynku, który znajduje się - na przykład - na obszarze chronionego układu urbanistycznego, jest uzależnione od spełnienia wymogów związanych z ochroną zabytków. Tytułem przykładu można wskazać sytuację opisaną w jednej ze skarg, skierowanych do Rzecznika: skarżący planował podjęcie prac remontowych (wymiana pokrycia dachu budynku) na obiekcie, który nie jest wpisany do rejestru zabytków. Gdy zgłosił ten zamiar organom administracji budowlanej, zażądano od niego przedstawienia pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków na przeprowadzenie prac. Kwestia prowadzenia robót budowlanych na obiektach i terenach zabytkowych regulowana jest przez art. 29 ust. 2 pkt 1, art. 39 ust. 1 ustawy Prawo budowlane oraz art. 36 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. W opinii Rzecznika przepisy te należy interpretować w ten sposób, że prowadzenie prac remontowych obiektu, który nie jest wpisany do rejestru zabytków, nawet jeśli znajduje się na obszarze wpisanym do rejestru zabytków (np. jako układ urbanistyczny) nie wymaga wydania pozwolenia na budowę (a więc także uprzedniego pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków). Konieczność uzyskania pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków na każdą, drobną nawet pracę remontową, jeśli jest ona wykonywana na obszarze wpisanym do rejestru zabytków (niezależnie od tego, czy wpisany jest także remontowany obiekt), powoduje znaczną uciążliwość przy wykonywaniu praw właścicielskich. Rzecznik zwrócił się o przekazanie stanowiska w sprawie oraz o rozważenie zainicjowania prac legislacyjnych, które precyzowałyby zakres obowiązków nakładanych na inwestorów.