Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wniosek do Sądu Najwyższego w sprawie ochrony prawnej wykonawców umów o roboty budowlane, w zakresie przysługującego im wynagrodzenia.

Rzecznik, w związku z ujawnionymi rozbieżnościami w orzecznictwie sądowym, wniósł o rozstrzygnięcie następującego zagadnienia prawnego: czy przepisy art. 629 k.c. i art. 632 § 2 k.c. mają zastosowanie w drodze analogii do umowy o roboty budowlane, gdy zastrzeżono w jej ramach wynagrodzenie ryczałtowe lub kosztorysowe?

Przedstawiony problem wiąże się z zakresem odesłania zawartego w art. 656 § 1 k.c. dotyczącego odpowiedniego stosowania przepisów o umowie o dzieło do umów o roboty budowlane. Odesłanie zawarte w art. 656 § 1 k.c. nie dotyczy art. 629 k.c. i art. 632 § 2 k.c. Możliwość stosowania w drodze analogii przepisów art. 629 k.c. i art. 632 § 2 k.c. dopuścił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 20 listopada 1998 r. (sygn. akt II CKN 913/97), a także w uchwale z dnia 21 lipca 2006 r. (sygn. akt III CZP 54/06). Odmienne stanowisko zajął natomiast Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 6 maja 2004 r. (sygn. akt II CK 315/030, a także w wyroku z dnia 16 maja 2007 r. (sygn. akt III CSK 452/06).

W uzasadnieniu wniosku Rzecznik stwierdził m.in., że umowa o roboty budowlane i umowa o dzieło są treściowo i konstrukcyjnie zbliżone do siebie. Stąd też zasadniczo odmienna ochrona wykonawców robót budowlanych oraz wykonawców w ramach umów o dzieło może budzić wątpliwości z punktu widzenia zgodności ze standardem zawartym w art. 64 ust. 2 Konstytucji. W tej sytuacji trzeba opowiedzieć się, przy wszystkich pojawiających się w tym zakresie wątpliwościach, za wykładnią, która usuwa potencjalne niebezpieczeństwo kolizji z zasadą równej ochrony praw majątkowych. Zdaniem Rzecznika należy przyjąć, że przepisy art. 629 k. c. i art. 632 § 2 k.c. mają zastosowanie w drodze analogii do umowy o roboty budowlane, gdy zastrzeżono w jej ramach wynagrodzenie ryczałtowe lub kosztorysowe.