Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

wniosek do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie przepisu zezwalającego na wygaśnięcie roszczenia o odszkodowanie przez wydaniem decyzji potwierdzającej nabycie prawa własności nieruchomości zajętej pod drogę publiczną przez Skarb Państwa lub jednostkę samorządu terytorialnego (sygn. akt K 20/09).

Rzecznik wniósł o stwierdzenie, iż art. 73 ust. 4 ustawy z dnia 13.10.1998 r. Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną w zakresie, w jakim zezwala na wygaśnięcie roszczenia o odszkodowanie przed wydaniem decyzji potwierdzającej nabycie prawa własności nieruchomości zajętej pod drogę publiczną, przez Skarb Państwa lub jednostkę samorządu terytorialnego, jest niezgodny z art. 2 i art. 21 ust. 2 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji. Do Rzecznika wpływają skargi od osób, które na skutek wydania przez organy administracji publicznej decyzji o przejściu ich nieruchomości na własność Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego na podstawie art. 73 ust. 1 ustawy z dnia 13.10.1998 r. Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną, po upływie terminu wskazanego w ust. 4 tej ustawy, zostały pozbawione nie tylko własności nieruchomości, ale także możliwości uzyskania odszkodowania za utracone mienie. W praktyce zdarza się, iż postępowanie administracyjne w przedmiocie potwierdzenia nabycia prawa własności określonej nieruchomości zajętej pod drogę publiczną przez Skarb Państwa lub jednostkę samorządu terytorialnego nie tylko nie zostaje zakończone przed upływem terminu wygaśnięcia uprawnienia do odszkodowania, ale nawet nie jest wszczynane przed upływem tego terminu. Poprzedni właściciel przejmowanej nieruchomości nie ma możliwości wówczas uzyskania odszkodowania za jej przejęcie. Obecne rozwiązanie jest sprzeczne z konstytucyjnymi zasadami: zaufania do państwa oraz poprawnej legislacji, a także stanowi nieproporcjonalne ograniczenie prawa do słusznego odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość.