Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości w sprawie wykładni art. 300 § 2 Kodeksu karnego (przestępstwo udaremniania lub uszczuplania zaspokojenia swojego wierzyciela, w celu udaremnienia wykonania orzeczenia sądu lub innego organu państwowego).

Na tle badanej w Biurze Rzecznika sprawy indywidualnej zarysował się ogólny problem dotyczący wykładni art. 300 § 2 k.k., zgodnie z którym "kto, w celu udaremnienia wykonania orzeczenia sądu lub innego organu państwowego, udaremnia lub uszczupla zaspokojenie swojego wierzyciela przez to, że usuwa, ukrywa, zbywa, darowuje, niszczy, rzeczywiście lub pozornie obciąża albo uszkadza składniki swojego majątku zajęte lub zagrożone zajęciem, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5." W piśmiennictwie prawniczym zarysował się spór, czy sprawcą przestępstwa z art. 300 § 2 k.k. może być wyłącznie dłużnik prowadzący działalność gospodarczą, czy także dłużnik, który działalności gospodarczej nie prowadzi. Spór wykracza poza ramy art. 300 § 2 k.k. i dotyczy wszystkich dłużniczych typów przestępstw na szkodę wierzycieli. Brak także jednolitej linii orzeczniczej Sądu Najwyższego w przedmiocie wykładni art. 300 § 2 k.k. Sytuacja ta osłabia zaufanie do prawa i organów stojących na jego straży, zagrażając tym samym podstawom funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości. W ocenie Rzecznika, istnieje pilna potrzeba zwrócenia się do Sądu Najwyższego z wnioskiem o podjęcie uchwały dotyczącej przedstawionego zagadnienia prawnego, która pozwoli na rozstrzygnięcie wątpliwości wynikłych na tle rozbieżności zaistniałych w orzecznictwie sądowym, bądź przygotowania projektu nowelizacji art. 300 § 2 k.k. Będzie to miało zasadnicze znaczenie dla ochrony praw i wolności obywatelskich osób fizycznych, które nie prowadząc działalności gospodarczej, bezskutecznie dochodzą wykonania prawomocnych orzeczeń potwierdzających ich roszczenia. Rzecznik zwrócił się o przedstawienie stanowiska w przedmiotowej sprawie.