Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie możliwości uchylenia prawomocnego mandatu karnego z dnia 2010-03-18.
Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie możliwości uchylenia prawomocnego mandatu karnego.
Do Rzecznika wpływają wnioski dotyczące bardzo ograniczonych możliwości uchylenia prawomocnego mandatu karnego. Charakterystyczną cechą postępowania mandatowego jest określenie momentu, w którym nałożony mandat staje się prawomocny. W postępowaniu tym przyjmuje się szczególną fikcję, że przyjęcie mandatu (uiszczenie grzywny nałożonej mandatem zaocznym) oznacza przyznanie się do winy i prawomocne zakończenie postępowania. Przyjęcie mandatu (opłacenie grzywny nałożonej mandatem zaocznym) nie jest obowiązkiem sprawcy wykroczenia - może on podjąć decyzję, czy poddać się nałożonej grzywnie, czy skorzystać z prawa do rozpoznania kwestii odpowiedzialności na drodze postępowania sądowego. Skarżący podnoszą w szczególności, że art. 101 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia zbyt wąsko zakreśla przesłanki ewentualnego uchylenia prawomocnego mandatu karnego, co powoduje, że niekiedy w obrocie prawnym pozostają mandaty obarczone poważnymi wadami. Stosownie do tego przepisu, sąd - na wniosek ukaranego lub z urzędu - uchyla prawomocny mandat karny, jeśli grzywnę nałożono za czyn niebędący czynem zabronionym jako wykroczenie. W nadsyłanych do Rzecznika skargach osoby, które przyjęły mandat karny podnoszą także, że uległy naciskom funkcjonariusza, tłumaczącego w sposób nie do końca zrozumiały, że wina danej osoby jest oczywista, zaś w razie skierowania sprawy do sądu poniesie ona surowsze konsekwencje (chociażby poprzez obciążenie kosztami postępowania) i będzie narażona na dodatkowe niedogodności (np. stawiennictwo w sądzie). Rzecznik zwrócił się z prośbą o przeanalizowanie przedstawionego problemu oraz rozważenie potrzeby podjęcia działań legislacyjnych mających na celu poszerzenie możliwości uchylenia prawomocnego mandatu karnego.