Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Zdrowia w sprawie trudności w uzyskiwaniu przez partnerów pozostających w związkach nieformalnych informacji o stanie zdrowia pacjenta oraz utrudnień przy załatwianiu formalności związanych z organizacją pochówku.

Podczas spotkania Rzecznika Praw Obywatelskich z Grupą Inicjatywną ds. związków partnerskich, uczestnicy wskazywali na niewłaściwą praktykę stosowania przepisów prawa, wynikającą z ich niewystarczającej znajomości przez personel medyczny oraz pacjentów. Jednym z podjętych problemów była sprawa udostępniania informacji o stanie zdrowia pacjenta. Uczestnicy spotkania sygnalizowali istnienie w praktyce utrudnień w uzyskaniu dostępu do informacji o stanie zdrowia partnera, na jakie nie napotykają współmałżonkowie i rodziny innych chorych. Podjęto także kwestię prawa do pochówku zmarłego partnera. O osobie uprawnionej do pochowania zmarłego, miejscu pochówku oraz jego sposobie decyduje w pierwszej kolejności wola zmarłego. W przypadku pozostawienia przez zmarłego dyspozycji co do pochowania go przez określoną osobę, przepisy ustawowe znajdują zastosowanie jedynie w zakresie nieuregulowanym w tej dyspozycji. Jeśli natomiast dyspozycja taka nie została wyrażona, prawo do pochowania zwłok lub szczątków ludzkich służy w kolejności - pozostałemu małżonkowi, krewnym zstępnym, krewnym wstępnym, krewnym bocznym do 4 stopnia oraz powinowatym w linii prostej do 1 stopnia pokrewieństwa. W następnej kolejności prawo to przysługuje osobom, które do tego dobrowolnie się zobowiążą, co dotyczyć może nieformalnego partnera zmarłego. W tej kwestii wskazywano na zdarzające się utrudnienia ze strony zakładów opieki zdrowotnej, przy załatwianiu formalności związanych z organizacją pochówku przez partnera nieformalnego, który zobowiązał się do dokonania pochówku zmarłego. Rzecznik zwrócił się z prośbą o rozważenie możliwości działań na rzecz eliminowania z praktyki zakładów opieki zdrowotnej zdarzających się nieprawidłowości.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia (05.05.2010 r.) poinformował, że Minister Zdrowia przywiązuje dużą wagę do upowszechnienia znajomości praw pacjenta wśród personelu medycznego, co jest niezbędnym warunkiem zwiększenia skuteczności ich przestrzegania i ochrony. Zgodnie z ustawą z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, pacjent ma prawo do zachowania w tajemnicy informacji o swoim stanie zdrowia i dokumentacji medycznej, a inna osoba może uzyskać do nich dostęp tylko za jego zgodą. Ustawa nie ogranicza kręgu osób, które mogą być upoważnione i pozostawia pacjentowi w tym zakresie całkowitą swobodę. Odnosząc się do kwestii trudności przy załatwianiu formalności związanych z pochowaniem zmarłego pacjenta przez osobę pozostającą z nim w związku nieformalnym w odpowiedzi wyjaśniono, że ustawa z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej stanowi w art. 20 ust. 2, iż w razie pogorszenia się stanu zdrowia pacjenta powodującego zagrożenie życia lub w razie jego śmierci, szpital jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić wskazaną przez pacjenta osobę lub instytucję, przedstawiciela ustawowego albo opiekuna faktycznego. Obowiązkiem szpitala w razie śmierci pacjenta jest zatem powiadomienie o tym osoby przez niego wskazanej, którą może być także partner nieformalny. Z kolei ustawa z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych wskazuje krąg podmiotów uprawnionych do pochowania osoby zmarłej, obejmujący zarówno najbliższą pozostałą rodzinę, jak i osobę, która się do tego dobrowolnie zobowiąże.