Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie ochrony pokrzywdzonych i świadków w sprawach dotyczących przestępczości zorganizowanej z dnia 2010-10-08.

Adresat:
MINISTERSTWO SPRAWIEDLIWOŚCI
Sygnatura:
RPO/652728/10/II/214 RZ
Data sprawy:
2010-10-08
Rodzaj sprawy:
wniosek o podjęcie inicjatywy prawodawczej (WGI)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Karnego
Wynik sprawy:
nieuwzględnienie wystąpienia Rzecznika
Opis sprawy:

Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie ochrony pokrzywdzonych i świadków w sprawach dotyczących przestępczości zorganizowanej.

Do wiadomości Rzecznika Praw Obywatelskich wpłynął wniosek Fundacji Przeciwko Handlowi Ludźmi i Niewolnictwu - La Strada, skierowany do Ministra Sprawiedliwości. Wniosek dotyczy podjęcia inicjatywy legislacyjnej w związku z treścią Zarządzenia Komendanta Głównego Policji z dnia 15 lipca 2005 r. w sprawie metod i form ochrony udzielanej przez Policję osobom zagrożonym. Fundacja podniosła zarzut niejawności uregulowań zarządzenia, która uniemożliwia kontrolę przyznawania ochrony i przestrzegania praw osób zagrożonych. W ocenie Rzecznika, obowiązujące unormowania określające środki ochrony pokrzywdzonych i świadków w sprawach dotyczących przestępczości zorganizowanej są niewystarczające. Dotyczy to instytucji świadka anonimowego (art. 184 k.p.k.), pozwalającej jedynie na zachowanie w tajemnicy okoliczności umożliwiających ujawnienie tożsamości świadka. W wymienionej kategorii spraw jest to ochrona iluzoryczna, zważywszy, iż świadek może zostać zidentyfikowany na podstawie treści złożonych zeznań. Wspomniane zarządzenie także zawiera niewystarczające rozwiązania. Wątpliwości budzi nadto, iż jest to akt niestanowiący źródła powszechnie obowiązującego prawa i mający charakter niejawny. Rozważenia wymaga, czy zakres ochrony świadka (pokrzywdzonego) lub osób mu bliskich, w sprawach dotyczących przestępczości zorganizowanej, w których istnieje realne zagrożenie dla ich życia, zdrowia i wolności, nie powinien być tożsamy z określonym w ustawie z dnia 25 czerwca 1997 r. o świadku koronnym. Ponadto decyzja o ochronie uczestników postępowania karnego oraz niektórych innych osób powinna być podejmowana również z urzędu i uwzględniać fakt, że zagrożenie może nie być stanem przejściowym. Rzecznik zwraca się o przedstawienie stanowiska w sprawie.

 
Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:


Data odpowiedzi:
2011-05-05
Opis odpowiedzi:

Komisja Kodyfikacyjna Prawa Karnego przy Ministrze Sprawiedliwości (05.05.2011 r.) poinformowała, iż w związku ze skierowanym w dniu 7 marca 2011 r. do Komisji wnioskiem Ministra Sprawiedliwości o wydanie opinii w sprawie zasadności rozszerzenia zakresu ochrony świadków i pokrzywdzonych, inspirowanym pismem Rzecznika Praw Obywatelskich z dnia 8 października 2010 r., Komisja Kodyfikacyjna Prawa Karnego podjęła prace nad wypracowaniem stanowiska w tej sprawie. W dniu 26 kwietnia 2011 r. przeprowadzona została wstępna dyskusja dotycząca tego zagadnienia. Obejmowała ona zarówno przedmiotowy jak i podmiotowy zakres rozszerzenia ochrony oraz ewentualny sposób przeprowadzenia zmian legislacyjnych. Ostateczne stanowisko Komisji Kodyfikacyjnej nie zostało jednak opracowane z uwagi na brak decyzji Komendanta Głównego Policji w przedmiocie wyrażenia zgody na jednorazowe udostępnienie Komisji danych o charakterzeniejawnym. Komisja Kodyfikacyjna Prawa Karnego chciałaby również, przed wydaniem ostatecznej opinii, przeprowadzić analizę prawno porównawczą rozwiązań dotyczących ochrony świadków i pokrzywdzonych, obowiązujących w innych krajach. Dyskusja w tej materii będzie zatem kontynuowana na kolejnym posiedzeniu plenarnym Komisji Kodyfikacyjnej, w dniu 24 maja 2011 r. Niezwłocznie po zebraniu tych wszystkich danych Komisja Kodyfikacyjna Prawa Karnego przedstawi Ministrowi Sprawiedliwości swoje stanowisko w przedmiocie ewentualnego rozszerzenia zakresu ochrony świadków i pokrzywdzonych.