Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Zgłoszenie udziału w postępowaniu w sprawie skargi konstytucyjnej Marcina S., dotyczącej wynagrodzenia adwokata za dyżur pełniony w postępowaniu przyspieszonym (sygn. akt SK 15/10).

Rzecznik Praw Obywatelskich, w piśmie z dnia 20 stycznia 2011 r. przedstawiła następujące stanowisko: Przepis art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze w zakresie, w jakim nie przewiduje wynagrodzenia adwokata za udział w dyżurach adwokackich organizowanych na podstawie art. 517i § 4 kodeksu postępowania karnego oraz przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 lutego 2007 r. w sprawie zapewnienia oskarżonemu możliwości skorzystania z pomocy obrońcy, jego wyboru w postępowaniu przyspieszonym oraz organizacji dyżurów adwokackich - jest niezgodny z art. 32 ust. 1 i art. 64 ust. 1 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP.

Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy - Prawo o adwokaturze, koszty nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ponosi Skarb Państwa. Warunkiem realizacji postępowania przyspieszonego jest obecność adwokata w ramach dyżuru w dyspozycji i gotowości do świadczenia obrony. Niewątpliwie adwokat nie pełni wówczas funkcji obrończej. Co więcej, może się zdarzyć, że podczas dyżuru z przyczyn od niego niezależnych nie będzie w ogóle miał możliwości świadczenia pomocy prawnej. Pomimo to pozostaje wówczas w dyspozycji organu państwowego, bez możliwości świadczenia usług na rzecz innych podmiotów. Ustawodawca nakładając na adwokata obowiązki partycypowania w sferze aparatu wymiaru sprawiedliwości, nie tylko nie przewidział żadnego mechanizmu wynagrodzenia za doznane przez niego ograniczenia w zakresie dysponowania swoimi prawami majątkowymi, ale nawet nie stworzył minimalnych instrumentów kompensacji doznanej szkody, wynikającej z niemożliwości zarobkowania.