Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie zagadnień związanych z wykonywaniem Europejskiego Nakazu Aresztowania z dnia 2012-02-02.
Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie zagadnień związanych z wykonywaniem Europejskiego Nakazu Aresztowania.
Rzecznik Praw Obywatelskich rozpatrując wnioski o kasacje od postanowień sądowych o przekazaniu podejrzanego w trybie Europejskiego Nakazu Aresztowania spotkał się z problemem możliwości badania podstawy dowodowej postanowienia o aresztowaniu i Europejskiego Nakazu Aresztowania przez sąd polski orzekający w przedmiocie przekazania osoby ściganej, będącej obywatelem polskim, do organów sądowych państwa wydania nakazu. Rzecznik postuluje rozważenie podjęcia działań prowadzących do wprowadzenia do kodeksu postępowania karnego regulacji obligującej sąd wykonujący Europejski Nakaz Aresztowania do badania podstawy dowodowej czynów zarzucanych podejrzanemu, w oparciu o które nastąpić ma wydanie obywatela polskiego. Kolejnym problemem jest stosowanie art. 607n. § 1 k.p.k. Zgodnie z tym przepisem, osobę ściganą, wobec której zapadło prawomocne postanowienie o przekazaniu, przekazuje się właściwemu organowi sądowemu państwa wydania nakazu europejskiego najpóźniej w terminie 10 dni od dnia uprawomocnienia się postanowienia. Przepis ten budzi wątpliwości z punktu widzenia ochrony praw osoby przekazywanej do Państwa wydania ENA, bowiem niemal uniemożliwia skierowanie i rozpatrzenie kasacji od prawomocnego postanowienia sądu o wydaniu ściganego. W wyniku rozpoznania kasacji może się okazać, iż zachodziły podstawy do obligatoryjnej odmowy wydania, jednak osoba ścigana będzie znajdować się już na terenie innego Państwa. Zasadnym wydaje się więc postulat wstrzymania wydania osoby ściganej do czasu rozpoznania kasacji. Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się z prośbą o przedstawienie stanowiska wobec poruszonych problemów.
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości (22.03.2012 r.) poinformował, iż brak jest przesłanek do wprowadzenia w polskiej procedurze karnej zmian wskazanych w wystąpieniu Rzecznika. Europejski Nakaz Aresztowania jest instytucją współpracy wymiarów sprawiedliwości państw członkowskich Unii Europejskiej w sprawach karnych, wprowadzoną w celu zastąpienia długotrwałej i skomplikowanej procedury ekstradycji. Istotą ENA jest oparcie procedury na zasadzie wzajemnego uznawania orzeczeń oraz powiązanym z nią wysokim poziomie zaufania pomiędzy państwami członkowskimi UE. Uproszczenie procedury wydawania w trybie ENA nie oznacza, że odbywa się ona w oderwaniu od postępowania dowodowego. Postępowanie dowodowe jest jednak prowadzone zgodnie z systemem prawa i procedurą państwa wydającego ENA. Państwo wykonujące ENA zasadniczo sprawdza jedynie, czy występują fakultatywne lub obligatoryjne podstawy odmowy jego wykonania oraz czy nie zachodzą okoliczności uniemożliwiające jego wykonanie (np. istotne braki formalne nakazu). Zgodnie z zasadą wzajemnego uznawania, organ wykonujący nie jest natomiast uprawniony do badania podstaw merytorycznych ENA, w szczególności dowodów, na podstawie których nakaz został wydany. Takie również jest stanowisko polskiego Trybunału Konstytucyjnego. Odnosząc się do kolejnej kwestii wskazanej w wystąpieniu Rzecznika, poinformowano w odpowiedzi, iż wprowadzenie szczególnych reguł kasacji w trybie ENA byłoby niezasadne, biorąc pod uwagę, że już w obecnym stanie prawnym Sąd Najwyższy może postanowić o wstrzymaniu wykonania zaskarżonego orzeczenia lub innego orzeczenia, którego wykonanie zależy od rozstrzygnięcia kasacji (art. 532 § 1 k.p.k.).