Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie stanu prac nad regulacją dotyczącą sytuacji prawnej osób transseksualnych z dnia 2012-03-21.
Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie stanu prac nad regulacją dotyczącą sytuacji prawnej osób transseksualnych.
W odpowiedzi na wcześniejsze wystąpienie Rzecznika Praw Obywatelskich w sprawie potrzeby przyjęcia kompleksowego aktu prawnego dotyczącego osób transpłciowych oraz pilnej interwencji ustawodawcy w zakresie trybu prawnej zmiany płci metrykalnej, Minister Sprawiedliwości podzielił opinię co do potrzeby uchwalenia przedmiotowego aktu prawnego. Jednocześnie w piśmie sceptycznie odniesiono się do przedstawionej koncepcji nowelizacji art. 31 ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego, gdyż, jak stwierdzono, zmiana ta miałaby charakter czysto proceduralny. Rzecznik nie zgadza się z powyższym stanowiskiem. Zmiana trybu postępowania z procesowego na nieprocesowy niesie za sobą szereg korzyści dla osób pragnących dokonać zmiany płci metrykalnej. Sąd w takim postępowaniu decyduje o sprostowaniu aktu urodzenia a nie, jak aktualnie, o ustaleniu przynależności do określonej płci i w konsekwencji ochronie dobra osobistego, na skutek powództwa z art. 189 k.p.c. Ponadto w obowiązującym stanie prawnym rodzice osoby transseksualnej są pozwanymi, muszą brać udział w procesie. Tymczasem w postępowaniu nieprocesowym mogą nie wyrazić woli wzięcia udziału w postępowaniu, wtedy nie stają się uczestnikami. Skargi kierowane do Rzecznika, dotyczące głównie trybu postępowania, wskazują, że dokonanie takiej zmiany rozwiązałoby wiele problemów boleśnie dziś odczuwanych w stosunkach rodzinnych w tego typu sprawach. Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się z prośbą o przekazanie informacji na temat stanu prac nad regulacją dotyczącą sytuacji prawnej osób transseksualnych, a w szczególności czy powołano zespół międzyresortowy mający zająć się opracowaniem tej problematyki.
Minister Sprawiedliwości (15.10.2012 r.) poinformował, że w maju 2012 r. do Sejmu RP wpłynął poselski projekt ustawy o uzgodnieniu płci. W projekcie tym przewiduje się m.in. rezygnację z trybu postępowania procesowego w sprawach o zmianę płci i wprowadzenie w tych sprawach (nazwanych sprawami o uzgodnienie płci) trybu postępowania nieprocesowego. Przedmiotowy projekt został skierowany do zaopiniowania przez Komisję Ustawodawczą. Pierwsze posiedzenie Komisji w tej sprawie odbyło się w dniu 12 września 2012 r. Z uwagi na to, że poselski projekt ustawy o uzgodnieniu płci zawiera m. in. propozycję nowej regulacji w zakresie trybu prawnej zmiany płci, które to rozwiązanie jest zgodne ze stanowiskiem Rzecznika Praw Obywatelskich oraz Ministra Sprawiedliwości, nie wydaje się zasadne podejmowanie obecnie odrębnych działań legislacyjnych normujących przedmiotową problematykę. Ministerstwo Sprawiedliwości wyraża gotowość do współpracy w trakcie prac w Sejmie nad przedmiotowym poselskim projektem ustawy. Odnosząc się natomiast do kwestii powołania zespołu międzyresortowego do opracowania projektu kompleksowej regulacji prawnej dotyczącej zmiany płci, wydaje się, iż w związku z przedłożeniem wyżej wymienionego poselskiego projektu powołanie takiego zespołu byłoby w tym momencie przedwczesne. Wyniki dyskusji w Sejmie nad projektem poselskim z pewnością w istotny sposób wpłyną na ocenę potrzeby, zakresu i trybu ewentualnych dalszych działań zmierzających do opracowania takiej kompleksowej regulacji.