Wystąpienie do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w sprawie zapewnienia ochrony interesów obywateli będących klientami firm deweloperskich w procesie inwestycyjnym z dnia 2012-04-06.
Wystąpienie do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w sprawie zapewnienia ochrony interesów obywateli będących klientami firm deweloperskich w procesie inwestycyjnym.
Od kilku lat w sferze zainteresowania Rzecznika Praw Obywatelskich pozostaje problem dotyczący zapewnienia ochrony interesów obywateli będących klientami firm deweloperskich w procesie inwestycyjnym. W dniu 16 września 2011 r. została uchwalona ustawa o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego. Istotnym rozwiązaniem przewidzianym w ustawie jest wprowadzenie nadzoru nad pieniędzmi powierzonymi deweloperom przez klientów, przez nałożenie na dewelopera obowiązku zapewnienia nabywcom rachunku powierniczego. W środkach masowego przekazu dostrzeżony został jednak problem wynikający z możliwej wykładni gramatycznej przepisu przejściowego tj. art. 37 tej ustawy w związku z art. 3 pkt 10. Zdaniem części deweloperów, dla uniknięcia obowiązku zastosowania rachunku powierniczego wystarczy samo ogłoszenie w mediach, przed dniem wejścia w życie ustawy (ustawa wejdzie w życie w dniu 29 kwietnia 2012 r.), o planowanej inwestycji, nawet jeżeli budowa ma ruszyć już po wejściu w życie ustawy, a nawet kilka lat później. W ocenie Rzecznika istnieje obawa, że mimo uchwalenia wspomnianej ustawy, nadal będzie istnieć luka prawna w zakresie zapewnienia ochrony praw nabywców mieszkań w transakcjach deweloperskich, zaś przewidziana w ustawie ochrona uzyska w istocie charakter iluzoryczny i nadal nie będzie realizowała wartości konstytucyjnych wyrażonych w art. 76 Konstytucji, przyznających m.in. konsumentom ochronę ze strony władz publicznych przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi, a także w art. 75 ust. 1 Konstytucji, zobowiązującym władze publiczne do prowadzenia polityki sprzyjającej zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych obywateli. Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się z prośbą o zajęcie stanowiska w omawianym zakresie.
Wiceprezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (23.04.2012 r.) poinformował, że stanowisko sugerujące, iż dla zwolnienia z obowiązku stosowania art. 4 ustawy z dnia 16 września 2011 r. o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego wystarczy umieszczenie w mediach przed dniem 29 kwietnia 2012 r. ogłoszenia o rozpoczęciu sprzedaży, bez względu na faktyczny termin rozpoczęcia budowy, należy uznać za nieuzasadnione. Kategoryczna ocena, czy w danym przypadku mamy do czynienia z rozpoczęciem sprzedaży w rozumieniu przepisów ww. ustawy, mogłaby zostać dokonana wyłącznie w badaniu konkretnej sprawy. Jednocześnie Prezes UOKiK dostrzega możliwość podejmowania prób obchodzenia przepisów ww. ustawy w omawianym zakresie, na co wskazują m.in. doniesienia medialne docierające do UOKiK, takie jak np. artykuł zamieszczony w Gazecie Prawnej pod tytułem "Deweloperzy znaleźli sposób na ominięcie niekorzystnej ustawy. Zawierają fikcyjne umowy" (wydanie elektroniczne z dnia 20 marca 2012 r.), z którego wynika, że celem ominięcia stosowania art. 4 omawianej ustawy deweloperzy zawierają umowy rezerwacyjne z fikcyjnymi nabywcami, będącymi ich pracownikami. W takiej sytuacji wydaje się, iż organy państwa powinny stać na straży praworządności, podejmując odpowiednie działania mające na celu eliminację stwierdzonych nieprawidłowości.