Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie przedłużania przez sąd rodzinny, bez zgody nieletniego, który ukończył 18 lat przed zakończeniem roku szkolnego, pobytu w młodzieżowym ośrodku wychowawczym na okres do zakończenia roku szkolnego z dnia 2012-06-11.
Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie przedłużania przez sąd rodzinny, bez zgody nieletniego, który ukończył 18 lat przed zakończeniem roku szkolnego, pobytu w młodzieżowym ośrodku wychowawczym na okres do zakończenia roku szkolnego.
Do Rzecznika Praw Obywatelskich zwrócił się wychowawca z młodzieżowego ośrodka wychowawczego, wskazując na problem zgodności art. 73 § 2 ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich z art. 70 ust. l Konstytucji RP. Zdaniem wnioskodawcy wielu wychowanków po ukończeniu 18 lat otrzymuje w związku z kontynuowaniem nauki decyzję o przedłużeniu pobytu w ośrodku, mimo iż nie chcą już w nim przebywać. Opisany problem nie był dotychczas przedmiotem skarg kierowanych do Rzecznika Praw Obywatelskich. Nie ujawnił się także w trakcie wizytacji przeprowadzonych przez pracowników Biura Rzecznika w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych. Jednak analiza przedstawionej przez wnioskodawcę sprawy wskazuje, iż dokonana przez niego ocena jest słuszna. Na podstawie art. 73 § 1 ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, umieszczenie m. in. w młodzieżowym ośrodku wychowawczym ustaje z mocy prawa z chwilą ukończenia przez nieletniego lat 18. Jednak - zgodnie z art. 73 § 2 tej ustawy - jeżeli nieletni ukończy lat 18 przed zakończeniem roku szkolnego, sąd rodzinny może przedłużyć na okres do zakończenia roku szkolnego przebywanie w zakładzie wychowawczym. Tymczasem Konstytucja RP w art. 70 ust. 1 jednoznacznie stanowi, że nauka jest obowiązkowa do 18 roku życia, a jedynie sposób wykonania obowiązku szkolnego określa ustawa. Natomiast zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o systemie oświaty, nauka jest obowiązkowa do ukończenia 18 roku życia. Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się o podjęcie inicjatywy ustawodawczej w celu odpowiedniej zmiany przepisu art. 73 § 2 ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, która uzależni możliwość przedłużenia przez sąd rodzinny okresu pobytu w zakładzie wychowawczym od zgody osoby, której to dotyczy.
Minister Sprawiedliwości (11.07.2012 r.) wyjaśnił, że przepis art. 73 § 2 ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich dopuszcza możliwość przedłużenia przez sąd - bez zgody nieletniego, jego pobytu w młodzieżowym ośrodku wychowawczym do zakończenia roku szkolnego, w sytuacji gdy nieletni ukończył wcześniej lat osiemnaście. Przyjęcie takiego rozwiązania podyktowane było chęcią doprowadzenia do ukończenia przez pełnoletniego nieletniego danego etapu edukacyjnego. Podzielić jednak należy pogląd, że takie rozwiązanie narusza treść art. 70 ust. 1 Konstytucji RP, który stanowi, iż nauka jest obowiązkowa do 18 roku życia. W Ministerstwie Sprawiedliwości opracowany został projekt założeń projektu ustawy o zmianie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich i ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych, który skierowany został do uzgodnień międzyresortowych i konsultacji społecznych. Obecnie projekt ten nie obejmuje zmian art. 73 § 2 ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich. Postulat zmiany powyższego przepisu w taki sposób, aby pozostawienie pełnoletniego nieletniego w placówce, do zakończenia roku szkolnego, odbywało się za jego zgodą, zostanie wzięty pod uwagę w toku dalszych prac legislacyjnych nad projektem.