Wystąpienie do Ministra Edukacji Narodowej w sprawie trudności w realizacji postanowień sądu rodzinnego o umieszczeniu nieletniego w młodzieżowym ośrodku wychowawczym z dnia 2012-07-25.
Wystąpienie do Ministra Edukacji Narodowej w sprawie trudności w realizacji postanowień sądu rodzinnego o umieszczeniu nieletniego w młodzieżowym ośrodku wychowawczym.
Rzecznik Praw Obywatelskich sygnalizuje w wystąpieniu problem, na który zwrócił uwagę Wiceprezes jednego z Sądów Okręgowych. Stosowanie środka wychowawczego w postaci umieszczenia w młodzieżowym ośrodku wychowawczym przewiduje art. 6 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich. Dane statystyczne zawarte w corocznych raportach na temat zapotrzebowania na miejsca w placówkach resocjalizacyjnych i socjoterapeutycznych resortu edukacji, sporządzanych przez Ośrodek Rozwoju Edukacji pokazują, że co roku znaczna jest liczba nieletnich, dla których nie udało się wskazać miejsca w ośrodku (wg stanu na koniec marca: w 2011 r. - 224 nieletnich, w 2010 r. - 560). W ocenie Rzecznika istnieje pilna potrzeba podjęcia działań w celu wypracowania metod rozwiązania tego problemu. W razie zastosowania przez sąd środka w postaci umieszczenia nieletniego w młodzieżowym ośrodku wychowawczym priorytetem powinno być natychmiastowe umieszczenie nieletniego w ośrodku. W sytuacji, gdy w danym momencie nie można wskazać nieletniemu miejsca w ośrodku spełniającym wszystkie kryteria doboru, w tym edukacyjne, należałoby dopuścić umieszczenie nieletniego w ośrodku przy jednoczesnym objęciu go czasowo, do chwili zwolnienia się miejsca w odpowiedniej klasie, kształceniem w trybie indywidualnym. Przyjęcie takiego rozwiązania pozwala chronić nieletniego przed dalszą demoralizacją, umożliwiając jednocześnie realizację obowiązku szkolnego. Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się o podjęcie stosownych działań zmierzających do zapewnienia skutecznej realizacji orzeczeń sądów w przedmiocie umieszczenia nieletnich w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych.
Minister Edukacji Narodowej (17.08.2012 r.) zauważył, że od momentu przejęcia MOW i MOS do kompetencji resortu w 2004 r., liczba miejsc w ośrodkach zwiększyła się ponad dwukrotnie. Osiągnięty w tej sprawie postęp ma związek z działaniami Ministerstwa, podejmowanymi wraz z jednostkami samorządu terytorialnego. Współpraca ta ma istotne znaczenie, jako że zakładanie i prowadzenie MOW i MOS należy do zadań własnych powiatu. Korygowanie charakteru placówek, polegające na dostosowaniu ich do zapotrzebowania wynikającego z postanowień sądów, ma charakter stałego procesu, który ten jest stymulowany poprzez formę finansowania - subwencje lub dotacje przyznawane są wyłącznie na wychowanków danej placówki. W przypadku niezajętych miejsc, ośrodek nie otrzymuje finansowania, co najczęściej skutkuje zmianą jego charakteru. Decyzja o zmianie charakteru ośrodka leży po stronie organu prowadzącego i dotyczy zwykle także zmiany typu szkoły funkcjonującej w ośrodku, kadry wychowawców i nauczycieli oraz możliwości kształcenia zawodowego.
Ten elastyczny charakter placówek wychowawczych jest według Ministra przyczyną występujących niekiedy problemów ze skierowaniem wychowanka do odpowiedniej placówki. Każdy przypadek jest rozpatrywany indywidualnie, więc profil danego ośrodka musi być dopasowany do indywidualnych potrzeb nieletniego. Z kolei nie każda placówka jest w stanie je zaspokoić. Z tego samego powodu zakwestionowana została propozycja RPO, by kierować oczekujących na przydział tymczasowo do najbliższego ośrodka, w celu zapewnienia ciągłości edukacji. Minister wymienił szereg działań resortu, które mają służyć usprawnieniu organizacji i działania MOW i MOS. Ich konsekwentne realizowanie ma docelowo zapewnić właściwą ilość miejsc dla każdego wychowanka, bez konieczności oczekiwania.