Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie nierówności w systemie otrzymywania stypendiów socjalnych.

Na tle skarg kierowanych do Rzecznika ujawnił się problem prawidłowości regulacji prawnych zawartych w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych oraz ustawie z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym, w kwestii nierówności w systemie otrzymywania stypendiów socjalnych. Zgodnie z ustawą o świadczeniach rodzinnych w związku z art. 179 ust. 5 Prawa o szkolnictwie wyższym, stypendium socjalne przyznawane przez organizacje pozarządowe, które działają na podstawie art. 3 w związku z art. 4 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, wlicza się do dochodów studentów, którzy pomoc taką otrzymali. Analogiczne stypendia przyznawane przez organy administracji publicznej oraz jednostki samorządu terytorialnego nie są wliczane do dochodów studentów. Skarżący wskazują, że konsekwencją przyjętych rozwiązań jest rezygnacja studentów z już otrzymanych stypendiów lub zaprzestanie ubiegania się o dalsze wsparcie, z uwagi na przepisy szczególne w ustawie o świadczeniach rodzinnych, które uzależniają otrzymanie innego rodzaju pomocy od wysokości dochodu studenta. W ocenie Rzecznika obecne regulacje prawne ograniczają pomoc socjalną najbardziej potrzebującym studentom. Przyjęte rozwiązanie kłóci się z urzeczywistnianiem zasady sprawiedliwości społecznej. Ponadto Rzecznik zwraca uwagę na fakt, że jednym ze statutowych celów organizacji pozarządowych w myśl ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie, może być przyznawanie stypendiów socjalnych. Jednocześnie w ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych znajdują się przepisy, które nie wliczają do dochodów - do ustalonej wysokości - stypendiów otrzymanych od organizacji pozarządowych. Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się o podjęcie działań w celu zmiany krytykowanego stanu prawnego.