Wystąpienie do Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej w sprawie odszkodowań za grunty warszawskie z dnia 2012-08-21.
Wystąpienie do Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej w sprawie odszkodowań za grunty warszawskie.
Do Biura Rzecznika wpływają skargi na bierność władzy w prawidłowym uregulowaniu roszczeń odszkodowawczych mających genezę w dekrecie warszawskim z 1945 r. Odszkodowanie za wywłaszczoną nieruchomość miało być wypłacane na podstawie przepisów rozporządzenia, które jednak nie zostało wydane. Brak ten miały rekompensować późniejsze regulacje ustawowe, ale tylko wobec byłych właścicieli domów jednorodzinnych i działek przeznaczonych pod budownictwo jednorodzinne przejętych po dniu 5 kwietnia 1958 r. Problematykę odszkodowań za grunty reguluje art. 214 i 215 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. Art. 215 ust. 2 ustawy jest powtórzeniem regulacji dotyczących odszkodowania za dom jednorodzinny i działkę przeznaczoną pod zabudowę jednorodzinną. W wyroku z dnia 13 czerwca 2011 r. (sygn. akt SK 41/09) Trybunał Konstytucyjny oceniając zgodność tego przepisu z Konstytucją stwierdził, że wspólną cechą byłych właścicieli domów jednorodzinnych i działek przeznaczonych pod zabudowę jednorodzinną oraz byłych właścicieli pozostałych nieruchomości warszawskich jest to, że zostali oni pozbawieni własności na podstawie dekretu warszawskiego i nie uzyskali prawa wieczystej dzierżawy, w związku z czym dekret przyznawał im odszkodowanie. Art. 215 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami przyznaje odszkodowanie wyłącznie byłym właścicielom domów jednorodzinnych i działek przeznaczonych pod zabudowę jednorodzinną wywłaszczonym po dniu 5 kwietnia 1958 r. Trybunał ocenił, że pozbawienie odszkodowania byłych właścicieli określonej kategorii nieruchomości warszawskich nie znajduje racjonalnego uzasadnienia na gruncie konstytucyjnych gwarancji równej ochrony własności. Rzecznik Praw Obywatelskich prosi o poinformowanie o ewentualnie podjętych pracach legislacyjnych w celu uzupełnienia luki prawnej wskazanej wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego.
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej (07.12.2012 r.) wyjaśnił, że Trybunał Konstytucyjny orzekając o niekonstytucyjności przepisu art. 215 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami podkreślił, że sprawa odszkodowań za tzw. nieruchomości warszawskie dotyczy materii niezwykle skomplikowanej pod względem faktycznym i prawnym. W ocenie Trybunału spójne uwzględnienie wcześniejszych regulacji prawnych, upływ czasu, a także potrzeba proporcjonalnego wyważenia konstytucyjnych wartości respektowania prawa do odszkodowania z koniecznością zachowania równowagi budżetowej i obecnych finansowych możliwości państwa, sprawiają, iż ustawodawcy potrzebny jest odpowiednio długi okres czasu na dokonanie stosownych zmian prowadzących do wykonania wyroku z dnia 13 czerwca 2011 r. (sygn. akt SK 41/09).
Trybunał Konstytucyjny zaznaczył także, że wobec skomplikowanej sytuacji faktycznej i prawnej dotyczącej tzw. nieruchomości warszawskich, dochowanie wymogów konstytucyjnych nie musi polegać na przyjęciu zasady pełnego odszkodowania. Zasadnym jest zatem rozważenie uchwalenia ustawy reprywatyzacyjnej, kompleksowo regulującej materię nieruchomości warszawskich. Przygotowanie założeń ustawy regulującej kwestie zawarte w orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego wykracza poza zakres właściwości ministra właściwego do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej. Proces wypłaty poprzednim właścicielom lub ich następcom prawnym odszkodowań za nieruchomości wywłaszczone na podstawie dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m. st. Warszawy stanowi przejaw reprywatyzacji, co wskazuje na właściwość Ministra Skarbu Państwa przy inicjowaniu procesu legislacyjnego dotyczącego omawianej tematyki.