Wystąpienie do Wicemarszałka Sejmu RP w sprawie wpływu jakości systemu stanowienia prawa w Polsce na prawa i wolności człowieka i obywatela z dnia 2012-10-04.
Wystąpienie do Wicemarszałka Sejmu RP w sprawie wpływu jakości systemu stanowienia prawa w Polsce na prawa i wolności człowieka i obywatela.
W odpowiedzi na pismo Wicemarszałka Sejmu RP dotyczące wpływu jakości systemu stanowienia prawa w Polsce na prawa i wolności człowieka i obywatela, Rzecznik stwierdza, że w ostatnich latach nie nastąpiła zasadnicza poprawa funkcjonowania istniejących mechanizmów procesu stanowienia prawa.
Procedura tworzenia prawa od strony formalnej bliska jest standardom europejskim. Zastrzeżenia dotyczą przede wszystkim etapu realizacji. Preferencję przyznaje się rozwiązaniom doraźnym, kosztem rozwiązań systemowych. Kolejne nowelizacje przepisów załamują stabilność i czytelność systemu prawnego. Nowym zjawiskiem jest wielokrotne nowelizowanie ustaw jeszcze przed ich wejściem w życie. Lekceważy się rolę przepisów przejściowych, nie zamieszczając ich w nowych ustawach bądź korzystając z nich w ograniczonym zakresie. Upoważnienia ustawowe realizowane są z opóźnieniem. Adresaci norm prawnych są zaskakiwani nowymi regulacjami prawnymi, z powodu braku odpowiedniego vacatio legis.
Także zaniechanie wydania ustawy może prowadzić do naruszenia praw jednostki. Brak ustawy reprywatyzacyjnej spowodował, że prowadzona jest tzw. "mała reprywatyzacja" oparta na wzruszaniu decyzji administracyjnych. Bywa, że rezultatem tych postępowań jest naruszenie interesów osób trzecich (np. lokatorów zajmujących budynki mieszkalne podlegające zwrotowi). Istnieją także niewykonane delegacje konstytucyjne - brak zapewnienia regulacji ustawowej dla prawa petycji może wpłynąć na jakość dialogu między obywatelem a organami władz publicznych. Na pewność systemu prawnego wpływa też niewykonywanie wyroków Trybunału Konstytucyjnego. Warto rozważyć rewizję rozwiązań dotyczących partycypacji obywateli w procesie legislacyjnym i zastanowić się nad szerszym uwzględnieniem w modelu tych konsultacji nowych środków technicznych, zwłaszcza Internetu.