Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie braku możliwości pełnienia funkcji pełnomocnika strony w postępowaniu sądowym przez wstępnych spokrewnionych ze stroną w stopniu drugim i trzecim z dnia 2012-10-15.
Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie braku możliwości pełnienia funkcji pełnomocnika strony w postępowaniu sądowym przez wstępnych spokrewnionych ze stroną w stopniu drugim i trzecim.
Na tle skargi nadesłanej do Rzecznika Praw Obywatelskich wyłonił się problem dotyczący braku możliwości pełnienia funkcji pełnomocnika strony w postępowaniu sądowym przez wstępnych, którzy są spokrewnieni ze stroną w stopniu drugim i trzecim. Analiza obowiązujących przepisów procedury cywilnej oraz sądowo-administracyjnej prowadzi do wniosku, że osoby te nie zostały zaliczone do katalogu pomiotów uprawnionych do reprezentowania strony w charakterze pełnomocnika. Nieprzyznanie wspomnianym wstępnym prawa do reprezentowania swoich krewnych w postępowaniu przed sądem, jest przez nich odbierane jako przejaw dyskryminacji ze względu na wiek. Z uregulowań Kodeksu postępowania cywilnego oraz ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, wynika, że babcia, dziadek, a także prababcia i pradziadek nie mogą być pełnomocnikiem pełnoletniego wnuka lub prawnuka, który jest stroną w postępowaniu sądowym. Tymczasem pozostałym osobom spokrewnionym ze stroną w linii prostej, a także krewnym pierwszego stopnia w linii bocznej przysługuje uprawnienie do reprezentowania strony przed sądem. Przepisy procedury cywilnej i sądowo-administracyjnej regulujące kwestie zastępstwa procesowego różnicują sytuację prawną osób, które łączą więzy krwi, w zakresie uprawnienia do występowania przed sądem w charakterze pełnomocnika strony. Trudno jednak znaleźć racjonalne argumenty przemawiające za zasadnością takiego zróżnicowania. Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się z prośbą o zajęcie stanowiska w sprawie, a w szczególności o wyjaśnienie, z jakich powodów wstępni strony, którzy nie są jej bezpośrednimi przodkami, nie mogą pełnić funkcji pełnomocnika strony w postępowaniu sądowym.
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości (16.11.2012 r.) przyjmuje stanowisko Rzecznika, zawarte w wystąpieniu. Przepisy ustawy dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego mówią, że pełnomocnikiem strony może być nie tylko m.in. adwokat lub radca prawny czy też rzecznik patentowy, ale również rodzice, małżonek, rodzeństwo lub też zstępni strony oraz osoby pozostające w stosunku przysposobienia. Podobnie do poruszanej kwestii odnoszą się przepisy ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - z uwzględnieniem pełnomocnictwa innych osób, których wyznaczenie przewidują przepisy szczególne. Według Podsekretarza Stanu w poruszanej sprawie szczególnie istotna wydaje się intencja ustawodawcy. W przypadku członków rodziny można przypuszczać, że główną przyczyną kształtu przepisów jest szczególny rodzaj więzi, jaki tworzy się pomiędzy osobami sobie bliskimi. Stanowi on istotny powód, dla którego są oni brani pod uwagę, gdyż daje stronie możliwość wyboru pełnomocnika spośród osób, które obdarza największym zaufaniem. W związku z powyższym nie jest do końca zrozumiałe, dlaczego obowiązujące przepisy wykluczają udzielenie pełnomocnictwa dalszym wstępnym - czyli dziadkom lub pradziadkom. Stopień pokrewieństwa powinien stanowić wystarczającą do tego podstawę. Brak dostatecznego uzasadnienia dla omawianego ograniczenia może budzić wątpliwości co do równego traktowania dalszych wstępnych. Za zmianą przepisów przemawia tu również nowa sytuacja społeczna. Zwiększa się mianowicie średnia długość życia, wydłuża się okres sprawności fizycznej oraz intelektualnej obywateli. Nie bez znaczenia jest też fakt, że uwzględnienie propozycji Rzecznika pozwoli na uproszczenie treści przepisów ustaw regulujących postępowanie sądowe i sądowo-administracyjne. Wobec tego Ministerstwo Sprawiedliwości ma zamiar rozważyć wyeliminowanie przedstawionego problemu przy okazji najbliższej nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego.